SİNAGOG – İSTİPOL SİNAGOG
Nihayet Salma Tomruk Caddesine kadar indik. Sağa döndük. Cadde dar. Biraz ilerimizde eski 3 katlı ahşap yapı dikkatimizi çekiyor. Ahşap binanın tam karşısında bir yapı görüyoruz ancak ne olduğu ile ilgili bir yazıya rastlamıyoruz. Araştırdığımızda buranın İstipol Sinagogu olduğunu öğreniyoruz. Ki birazdan arka sokaktan çektiğimiz fotoğraflarda buranın sinagog olduğunu tahmin etmiştik. Ancak ön kısımdan gerisi görünmediği için ayrı bir yapı, arka sokaktan gördüğümüzde de ayrı bir yapı olduğunu zannetmiştik. Bakımsız restorasyon ihtiyacı olan eski bir yapı. Arka kısımdaki Davut yıldızı olmasa yapıyı bir şeye benzetemiyorsunuz. Araştırmalarımızda -doğruluğu teyide muhtaç- “İstipol Sinagogunun, Bizans döneminde Makedonya’dan göç eden Yahudiler tarafından kurulmuş olduğunu öğreniyoruz. Fetih öncesinde Makedonya’nın Ichtip (iştip) kasabasından gelen bu Yahudiler kasabalarının ismini Sinagoga vermişlerdi. Padişahlık Fermanı ile 15 Ramazan 1104 / (21 Mayıs 1693) durum teyit edilmiş. Temellerine kadar yanan İstipol Sinagogunun 16 Cemaziyelahır 1316 /1 Kasım 1898 tarihinde bir fermanla yeniden inşa edilmesine izin verildiği anlaşılmaktadır. Günümüzde ibadete açık olmayan sinagog, Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulunun 16 Eylül 1987 gün ve 3618 sayılı kararıyla koruma altına alınmış.” (Bazı kaynaklarda Yahudilerin İstanbul’a gelişi Fetihten sonra 1693 yılında olduğu belirtiliyor.)