SEYYİD HASANPAŞA MEDRESESİ
 |
| Seyyid Hasan Paşa Medresesi Kitabesi (Kapı üstü) 1 Şehinşâh-ı sipihr-evreng Sultan-ı Sikender-fer Cihan-dâr-ı muzaffer Hân Mahmûd-ı güzîn-ecdâd 2 O sultân-ı kerem-ver bende-perver maʻdelet-güster Muvaffakdır umûrunda be-lutf-i Hayy-ı bî-endâd 3 Husûsâ kim değil mi hüsn ü tevfîk-i Hüdâvendî Getirdi sadra bir böyle vezîr-i bâhirü’l-esʻâd 4 Cenâb-ı Hazret-i Seyyid Hasan Paşa-yı dânâ-dil Hudâ hulk-ı hasenle zât-ı pâkin eylemiş îcâd 5 Zamân-ı adl ü dâd-ı devletinde ol kerem-kârın Zemîn reşk-âver-i bağ-ı İrem halk-ı cihân dil-şâd 6 Husûsa râh-ı Hak’da sarf idüb nakdine himmet Sebîl ü mekteb ü dârü’l-ulûm-ı nev edip bünyâd 7 Hulâsâ tayy edip tomâr-ı nazmı Niʻmetâ şimdi Şürûʻ eyle duâ-yı bânî-i hayra odur muʻtâd 8 Dedim itmâmına tebrîk edip bu beyt-i garrâyı Ki her mısrâı bir târih-i nev tarh u behîn-inşâd 9 “Sebîl-i sâf u dil-cû müzeyyen tarz ile mekteb” “Mükemmel medrese yaptı Hasan Paşa mübârek bâd” H. 1158 / M. 1745 1 Soyu asil Sultan Mahmut, felek tahtlı şahlar şahı, İskender kuvvetinde sultan, cihanı tutan muzaffer padişahtır. 2 O cömert, hayırsever, adaletli padişah, Allah’ın emsalsiz lutfuyla işlerinde muvaffaktır. 3 Hele Allah’ın o güzel yardımı sadarete böyle böylesine saadeti apaçık bir veziri getirmiş değil mi? 4 O vezir, Allah’ın, tertemiz zatını güzel ahlâkla yarattığı Seyit Hasan Paşa Hazretleri’dir. 5 İşi cömertlik olan o vezirin adaletle dolu sadaretinde yeryüzü İrem Bağı’nı kıskanır, tüm insanlar mutludur. 6 Özellikle Allah yolunda para harcayıp yeni bir sebil, mektep ve medrese yaptırdı. 7 Ey Nimet, şimdi şiir tomarını katla da âdet olduğu üzere hayır sahibine duaya başla. 8 Tebrik ederek tamamlanmasına her mısraı yeni düzenlenmiş, güzel düşürülmüş tarih olan bu güzel beyti söyledim: 9 “Temiz ve gönül çekici sebil, süslü tarzıyla mektep; Hasan Paşa mükemmel bir medrese yaptı, mübarek olsun.” Kaynak: Fatih Belediyesi Kitabelerin Kitabı Fatih (E.T:14.4.2022) |
Vezneciler Caddesinde polis merkezine kadar ilerledik. Tam polis merkezinin köşesinde küçük bir yeşil alan Ord. Prof. Dr Zeki Velidi Toğan Parkı ve medrese binasını gördüğümüzde sağa medresenin bulunduğu sokağa Kimyager Dervişpaşa Sokağına girdik. Sokağın diğer ucu kapalı. Sol tarafımızda Seyyid Hasan Paşa Medresesi yer alıyor: Medrese H. 1158 / M 1745-1746 yılında Sadrazam Seyyid Hasan Paşa tarafından inşa edilmiş olan külliye iki ayrı yapılar topluluğundan oluşmuştur. II. Beyazıt Hamamı’nın arkasında Veznecilerde yer alan medresenin meydana getirdiği grupta sıbyan mektebi, sebil, çeşme ve dükkânlar bulunmaktadır. Güneyde Ordu caddesinin üzerinde ise hanın oluşturduğu grupta iki çeşme, fırın ve dükkânlar yer almıştır. Külliye Mimarbaşı Mustafa Ağa tarafından inşa edilmiştir. Medrese binası sade ancak medreseye ait Seyyid Hasan Paşa Sebil ve Çeşmesi oldukça estetik bir yapıya sahip. Sebilinin her bir parçası 4 satır olan 5 parçadan ibaret kitabesi bulunuyor. Sebil giriş kapısının hemen üzerinde sarı çerçeveli, turkuaz zemin içerisine, tek satır, tek sütun, bir üstünde çatı kısmına yakın tek satır, 2 sütun kitabe yer almaktadır. Kitabelerde hadisi şeriflere yer verilmiş. (Kapı üstünde “Mü’minlerin güzel gördüğü bir şey, Allah katında da güzeldir.” hadisi şerifi. Hemen üzerinde bulunan iki hadisi şerif ise, “Sizin en hayırlınız Kur’ān’ı öğrenen ve öğretendir.” ve “Ameller ancak niyetlere göredir.”) Sebil giriş kapısının yanında sebilin parçası olan çeşmenin kitabesinde, üstte tek satır Maaşallah yazısı, altta, çeşmenin hemen üstünde ise 2 satırlık kitabe yer almaktadır. Çeşmenin diğer yanında Seyyid Hasan Paşa Medresesi ana giriş kapısı üzerinde 6 satır 3 sütun kitabe yer almaktadır. Ayrıca kapının sağında ve solunda medresenin isminin yer aldığı tabela bulunuyor. Sağdaki küçük olan tabelada ek olarak Sadr-ı Esbak -eski sadrazam- ifadesi yer almaktadır. Seyyid Hasan Paşa Medresesi halen İstanbul Üniversitesine bağlı Türkiyat Enstitüsü olarak kullanılmaktadır. Medresenin Ordu Caddesine bakan duvarının sol üst köşesindeki kuş evi dikkatimi çekti. Oldukça süslü, yanlarında birer minaresi ile medeniyetimizin incelikli yönleri hakkında önemli ip uçları veriyor. Medrese bitiminde bir yüzü Ordu Caddesine bakan, tarihi hamam bulunmaktadır. Hamam, halen İstanbul Üniversitesi bünyesinde II. Bayezid Türk Hamam Kültürü Müzesi olarak kullanılmaktadır. Müze 9.30-16.30 saatlerinde gezilebiliyor. Ancak kapalıydı. Büyük ihtimal ile saatler sadece haftaiçi geçerli. Müzenin cadde kısmındaki prizma tabelada hamam ile ilgili şu bilgiler yer almaktadır: “Sultan II. Bayezid’in 16.yüzyılın ilk yarısında yaptırmış olduğu Bayezid Külliyesi’nin bir parçası olarak inşa edilmiştir. İstanbul’daki en büyük hamam olması nedeniyle Hamam-ı Kebir ve Patrona Halil İsyanının çıkış noktası olması ile de Patrona Hamamı olarak da bilinmektedir… Bayezid Hamamı, İstanbul’da Türk hamam mimarisinin bugün ayakta kalabilmiş mimari nispetlerin ahengi bakımdan en gösterişli örneklerinden biridir. Bu durum bilhassa cadde üzerindeki cephesi üzerinde belirgindir…”
