ORUÇ BABA TÜRBESİ ve HAZİRESİ

Kürkçü Bostanı Sokakta Oruç Baba Türbesine denk geliyoruz. Aslında küçük bir kabristan. Belediye tarafından düzenlenmiş, temiz ve bakımlı. Kabristan giriş kapısının yanında asılı -fotoblok- bilgilendirme de Şeyh Mustafa Zekâyi Efendi ismine rastlıyoruz. Yazıda hayatı anlatılıyor: “Şeyh Mustafa Zekayi Efendi, İşkodra ve Üsküdar Muhafızı, Bursa – Yenişehir’den (Beylerbeyi) İbrahim Paşa’nın oğludur. Doğum tarihi bilinmemektedir. Gençliğinde seyahate çıkmış ve Kütahya – Simav’da Halvetiye Tarikatının Şa’baniye koluna mensub Şeyh el- Hac Hasan Efendi ile karşılaşmış ve kendisine intisab ederek uzun bir zaman yanında kalmıştır. Sicill-i Osmanî adlı eserin müellifi Mehmed Süreyya Bey onun Divan kalemi hulefasından olduğunu, babası İbrahim Paşa’nın vefatından sonra bu görevi terk ederek tekkeye şeyh olduğunu ve 1802 senesinde vefat ettiğini nakletmektedir. Halbuki Şeyh Nustafa Zekayi Efendi’nin kabir şahidesindeki vefat yılı 1812 senesi olarak yazılıdır ki doğru olan tarih budur. Alim, arif, şair bir Şa’bani şeyhi olan Mustafa Zekayi Efendi Halvetiye tarikatının Şa’baniye kolunun Nasuhiyye şubesine mensubiyetinin yanı sıra yine Halvetiyye tarikatının Sinaniyye koluna bağlılığı bulunmaktaydı. Mustafa Zekayi Efendi 1795 senesinde İstanbul Şehremini civarındaki Ümmi Sinan Dergahı meşihatına tayin olununca teberrüken Sinaniyye meşayıhından Çuhadar Muhammed Efendi’den de hilafet almıştır. Ümmi Sinan Dergahı şeyhlerinden Gülşeni Şeyh el-Hac Ali Efendi’nin vefatından sonra dergahın 9.post-nişini olan Mustafa Zekayi Efendi, on yedi sene dergahta irşad faaliyetlerinde bulunmuş ve 1812 yılında vefat ederek Ümmü Sinana Dergahı Haziresine defnedilmiştir.

Oruç Baba Lakabı Nereden Geliyor? Kabristanda medfun Şeyh Ahmet el-Mısri’nin şahidesindeki ibareden yola çıkılarak Çok düşük bir ihtimal olarak mezar taşındaki kitabede geçen “oruç tutarak geçirmiştir” ibaresi zamanla Mustafa Zekayi efendi’nin “Oruç Baba” ismi ile anılmasına neden olmuş olabilir. Türbenin içerisinde şadırvan da bulunuyor. Oruç Baba Türbesi Pazar Tekkeye dolayısı ile Millet Caddesine çok yakın.

Bugün 25 Mart 2025 Salı. Ramazan ayının 25.günü. Pazar Tekkeyi fotoğrafladıktan sonra aynı isimli sokakta ilerlemeye devam ediyoruz. Biraz ileri de sağda yeni revize edilmiş Oruç Baba Parkına ulaşıyoruz. 2021 de yeşil alan vardı. Ancak park olarak isimlendirilmemişti. İçerisinde kabirler ve şadırvan benzeri bir yapı vardı. Parktan içeri giriyoruz. Peyzaj düzenlemesi güzel olmuş. Şadırvan kaldırılmış. Oruç Baba Türbesi ve Haziresi daha görünür hale getirilmiş. Girişte oyun gurubu ve banklar bulunuyor. Merdivenle aşağı doğru indiğimizde yine oyun gurubu ve üstü kapalı piknik masaları konulmuş. Sağda eskiden şadırvan bulunan bölgede peyzaj düzenlemesi yapılmış, Oruç Baba Haziresi biraz daha alçakta kalıyor. Duvar ve üzeri korkulukla çevrelenmiş. Oruç Baba Türbesi yazılı kabir etrafı demir korkulukla ayrıca çevrelenmiş. Güzel, bakımlı bir hazire olmuş. Hazire iki bölümden oluşmuş. Soldaki bölümde Oruç Baba Türbesi yazılı kabir bulunuyor. Sağdaki bölümde latinize Türkçesi ile bir kitabe kabrin üzerine öylesine konmuş. Üzerinde büyük harflerle “Şeyh Ahmet El-Mısri daha / bedevi tarikatından ol / Şeyh Zekai Efendiye gele / Şeyh Zekai Efendinin tarih / girmiştir ve bütün ömrü / oruç tutarak geçirmiş / Ruhu için el Fatiha / ölüm 1241” Bu kitabede Şeyh Ahmet Mısrinin şahitliğine göre Şeyh Mustafa Zekai Efendi’ye “Oruç Baba” denmesinin sebebi anlaşılmış olmaktadır. Bazı kabirlerin kenarına sonradan latinize Türkçe ile yazılmış kitabeler konulmuş. İhtimal çok düşükte olsa, bazı görüşlere göre ise Oruç Baba İstanbul’un fethine katılmış askerlere su ve yemek götürmekle sorumlu bir asker imiş. Su kıtlığında bile su dağıtırmış, Bu sebeple “baba” lakabı verilmiş. Hikayenin devamında ramazan ayının ilk ve son günlerinde ziyaret edildiği, ziyaret edenlerin dileklerinin kabul edildiği, Hıristiyan kültü ile benzerlik gösteren zeytin, sirke, ekmek ve şeker yiyeceklerle orucun açıldığı rivayet edilir. Oruç Baba parkının Kürkçü Bostanı Sokağa açılan kapısından çıkarak parkı sol yanıma alarak ilerliyoruz.