NAKŞIDİL VALİDE SULTAN ÇEŞMESİ (3’LÜ)

İnşa Tarihi:

Banisi:

Adres:

Yeniden Tamir / İnşa Tarihi:

Kitabesi (Osmanlıca Türkçesi):

Nakşıdil Valide Sultan Çeşmesi Yapılış Tarihi: H.1203 / M.1788 Sağ kısım kitabesi Ayn-ı reʽfet menbaʽ-ı eltâf Han Abdülhamîd Feyz-i eyyâmında cârî resm-i ihsân ü nevâl Perde-pûş-ı ismeti Nakşî kadın hazretleri Mâder-i şehzâde-i Sultân Mahmûdü’l-hisâl Orta kısım kitabesi; Dâr-ı hayyâtını gördü âb yok yüksük kadar Teşnelikden sâhası pejmürde çün huşk-misâl Su deyü sükkânı iğneyle kuyu kazmak gibi Oldular usret çekip bir çırpıdan hep bî-mecâl Çeşme-sâr edip binâ rûh-ı Hüseyni kıldı şâd Fîsebîlillâh bast etdi nice mâl ü menâl Âb-ı sîmînin gören seyyâl zerrîn lûleden Altın olukdan su dünyâsı çıkar eyler hayâl Sol kısım kitabesi; Katresince iki âlemde verip ecr-i cezîl Tâ ebed katʽ etmeye hayr ü sevâbın Zü’l-Celâl Su gibi târîhin icrâ kıldı atşâna Münîb Çeşme-i Nakşî Kadın’dan gel gel iç âb-ı zülâl Kaynak: https://kulturenvanteri.com (E.T.: 31.8.2022)

1 Merhamet kaynağı, cömertlik menbaı Abdülhamid Han’ın feyizli devrinde iyilik ve bahşiş teşrifatı caridir. 2 İffet perdesinin örtücüsü, övülmüş huyları olan Sultan Mahmut’un şehzadesinin annesi Nakşî Kadın Hazretleri, 3 yılanlar evine dönen yeri yüzük kadar suyu akmaz bir halde, çevresi susuzluktan kupkuru kalmış gördü. 4 Orada oturanlar, su arzusuyla iğneyle kuyu kazmak gibi zorluklar çekmekten güçsüz düştüler. 5 Allah yolunda nice paralar harcayarak çeşmeler yaptırıp Hz. Hüseyin’in ruhunu şad etti. 6 Kurnasından gümüş suyunu akar gören, altınoluktan sular aktığını hayal eder. 7 Celal sahibi Allah, iki âlemde damlaları adedince sevap verip ebediyen hayırlı ve iyi işlerini kesintiye uğratmasın. 8 Münip, susamışlara tarihini su gibi akıttı: “Gel, Nakşî Kadın Çeşmesi’nden tatlı su iç.” Kaynak: Fatih Belediyesi Kitabelerin Kitabı Fatih (E.T:16.9.2023)

Sol tarafımızda Arasta Bazaar’ın diğer girişi bulunuyor. Bir kaç sokak dolaştıktan sonra kendimizi Tevkifhane Sokak ile Kutlugün Sokağının kesiştiği köşede yer alan büyükçe bir yapının önünde buluyoruz. Binanın köşesinde ortadaki geniş ve klasik tekneli, yanlardakiler ise lavabo misali 3 cephesi bulunan çeşmeler dikkatimizi çekiyor. Çeşmeye ismini veren Nakşıdil Valide Sultan II. Mahmud’un annesidir. Nakşıdil Valide Sultan Çeşmesi, tamamıyla mermerden yapılmış. Her bir çeşmenin üzerinde sağ ve soldakinde 4 satır 1 sütun, ortadaki geniş olanda ise 2 sütun 4 satır kitabesi yer alıyor. Yüzümüzü çeşmeye döndüğümüzde soldaki kitabede 1202 tarihi görülüyor. Bu da 1787/1788 yıllarına tekabül ediyor. Ancak bazı kaynaklarda 1203 tarihi verilmiş. Kitabede gözüken 1202, ancak “3” ün bir dişi düşmüşse onu bilemiyorum. Çeşmelerin muslukları ve de musluk yerleri bulunmuyor. Su Vakfı  sitesinde çeşmeye ait şu bilgiler de verilmiş: “Ayna taşları düzdür ve birbirinden mermer sütunlarla ayrılmıştır. Sütun başlıkları üzerinden geçen düz bir korniş ile biraz daha yukarıdaki ikincisi arasına Antepli Şair ve Müderris Münib Mehmed Efendi’nin sekiz beyitlik kitabesi yerleştirilmiştir. Çeşmeyi geniş bir ahşap saçak üzerinde kurşun kaplı basık bir kubbe korumaktadır.” Çeşmenin  yaslandığı bina yeni restore edilmiş, şimdilerde otel olarak kullanılan Dersaadet Cinayet Tevkifhanesi.