HATİCE TURHAN VALİDE SULTAN ÇEŞME VE SEBİLİ

İnşa Tarihi: H. 1074 / M. 1663-1664

Banisi:

Adres:

Yeniden Tamir / İnşa Tarihi:

Kitabesi (Osmanlıca Türkçesi):

Hatice Turhan Valide Sultan Çeşme ve Sebili Kitabesi (3 satır-4 sütun=6 beyit) 1a Ümm-i pür-cûd-ı Mehemmed Hân kim Zâtıdır âlemde zü’l-kadr-i celîl 1b Fî-sebilillâh bünyâd eyledi Râh-ı Hakda böyle bir âlî sebîl 2a Teşnegân için cihândan muttasıl Akdı o mîzâba âb-ı Selsebîl 2b Kimseye olmaz müyesser dünyada Böyle çeşme böyle bir hayr-ı cemîl 3a Saʽyi meşkûr oluben Hak Hazreti Vere ukbâda ücûrât-ı cezîl 3b Onun itmâmın görüp târîh için Dedi hâtif “kâne hayren fî-sebîl Kaynak: https://kulturenvanteri.com (E.T.: 1.10.2023) 1a Sultan Mehmet Han’ın çok cömert annesinin zatı, âlemde yüksek mertebededir. 1b Allah yolunda böyle görkemli bir sebil yaptırdı. 2a Susamışlar için cihandan o su arkına kesilmeksizin Selsebil ırmağı aktı. 2b Böyle bir çeşme, böyle bir güzel hayır eseri dünyada kimseye nasip olmaz. 3a Gayreti karşılıksız kalmasın ve Allahü Teâlâ, ahret âleminde çok ecirler versin. 3b Gaybın sesi, onun tamamlanmasını görüp tarih için “Allah yolunda hayırlı olsun” dedi. Kaynak: Kitabelerin Kitabı Fatih E.T: 1.10.2023)

Yeni Camii restorasyonda. Uzaktan tüm ihtişamıyla gözüküyor. İş Müzeye bitişik Hatice Turhan Valide Sultan Türbesi, Çeşmesi ve Sebilin önündeyiz. Çeşme meydan Çeşmesi görünümünde ihtişamlı gözüküyor. Çeşme, Sebil ve Türbenin cephesi Şeyhülislam Hayri Efendi Caddesine bakıyor. Hatice Turhan Sultan Çeşmesi oldukça yüksek ve geniş, estetik çatısı ile oldukça bakımlı. Çatının alt kısmında, kemerin üst kısmında 3 satır, 4 sütunluk kitabesi yer alıyor. Çeşme 1673 tarihinde yaptırılmış. Çeşme, aslında Yeni Cami Külliyesinin bir parçası. Kaynaklarda “1597 yılında III. Mehmet ‘in annesi Safiye Sultan, Mimar Davut Ağa’yı huzuruna çağırır, hayrına ve namına Eminönü’nde bir külliye yapmasını emreder. Kısa bir süre sonra Mimar Davut Ağa’nın ölümü sonucu Mimar Dalgıç Ahmet Ağa görevlendirilir. Ancak çeşitli olaylar nedeniyle bu inşaat çok uzun sürer. Bitimini görebilmesi kısmet olmaz. Ondan sonra inşaatı sürdüren Kösem Sultan’a da nasip olmaz tamamlanmasını görmek. Ve nihayet 1673 yılında Hatice Turhan Valide Sultan bu büyük külliyeyi tamamlatabilir. Eseri Mimar Mustafa Ağa tamamlamıştır. Külliye; Yeni Cami, Hünkar Kasrı, Dârü-l Kurrâ, Muvakkithane, Mektep, Mısır Çarşısı, Türbe, Sebil ve Çeşmeden oluşmaktadır. Sebil dört mermer sütunun ayırdığı dökme demirden yapılmış, her birinden yedişer su verecek yer bulunan şebekelerle süslü, üç pencereden oluşmaktadır. Pencerelerin üzerinde renkli taşlardan yapılmış birer sivri kemer yer almaktadır. Kemerlerin içi ve aralarındaki boşluklar kabartma süslemelerle işlenmiştir. Sebilin içerisi çinilerle donatılmıştır. Çeşme ve Sebil, eski postane, şimdiki Türkiye İş Bankası ile (O tarihte İş Bankasının yerinde, Dârü’l kurrâ vardı) aralarında bulunan “Mehpâre” (Hûsn-i İntihab)  mağazasında çıkan yangın sonunda 1902 yılında tamamen yanmış, saçak, ön cephe ve iç mekânda bulunan çiniler, tümüyle harâb olmuştur.” (Kaynak: https://www.tetsiad.org/tr/ E.T:21.8.2022) Çeşmenin musluk kısmında her iki yanda vazo içerisindeki temsili çiçek kabartmaları güzel bir görünüm vermiş. Sebilin yanındaki korkuluklu iki pencere içerisinde Hatice Turhan Sultan Türbesi yazılı tabela yer alıyor. Hatice Turhan Sultan kimdir? “Hatice Turhan Sultan, 1627’de Rusya’da doğmuştur. Daha sonra esir düşerek Osmanlı Sarayına getirilmiş ve Kösem Sultan’ın gözetimine verilmiştir. ….” Ziyarete açık büyük olan türbe Yeni Caminin karşısında, Mısır çarşısının yanında bulunuyor. Türbenin hemen köşesinde su terazisi dikkati çekiyor (Celalbey Sokağı – Şeyhülislam Hayri Efendi Caddesi).