HADIM HASAN PAŞA MEDRESESİ

Sadrazam Hasan Paşa Medrese Kitabesi (4 satır-2 sütun) 1 Yaptı bin beşte Hasan Paşa sebîl ü medrese Suhte olmuş kalmamış nâm ü nişânı ve’s-selâm 2 Aʻlem-i şâhân Han Mahmûd-ı sâhib-ictihâd Eyledi taʻmîr onu ehl-i ulûm oldu be-kâm 3 Şuglün olursa usûl-ı fıkh ü tefsîr ü hadîs Ahsenü’l-aʻmâl ve’l-evkât bi’l-feyz-i temâm 4 Ayniyâ târîh-i tâmın söyledim her tâlibe “Medrese tecdîd olundu ilme saʻy eyle müdâm” İnşası – H. 1005 / M. 1596-97 Tamiri – H. 1247 / M. 1831-32 1 Hasan Paşa 1005 yılında sebil ve medrese yaptırdı, fakat ne yazık ki yandığından adı sanı kalmamıştı. 2 Padişahların en bilgilisi, içtihat sahibi Mahmut Han onu tamir ettirdi de ilim erbabı meramına erişti. 3 İşin gücün fıkıh, tefsir ve hadis gibi ilimler olursa bu, tastamam feyizle geçirilmiş olur ve işlerin, tüketilen zamanın en güzeli olur. 4 Ey Ayni, her isteyene, medresenin tam tarihi olarak “medrese yenilendi, daima ilme çalış” diye söyledim. (Kaynak: Kitabelerin Kitabı Fatih E.T: 12.11.2022)

Prof. Dr. Kazım İsmail Gürkan Caddesine giriyoruz. Sol tarafımda yeni restore edilmiş, Nafia Nezareti Binasını görüyoruz. Yani Bayındırlık Bakanlığı. Bodrum üzeri 3 katlı bir yapı. Sağ tarafımda ise iki katlı, etrafı açık tarihi yapı dikkatimizi çekiyor. Tarihi yapının üzerinde ne olduğu yazmıyor maalesef, halen bir STK vakıf binası ve Kitap Kafe olarak kullanmakta (Genç Dünya Kitap Kahve Projesi). Medreseden bir parça olabileceğini düşündüğümüz yapının giriş kapısının üzerinde 4 satır 2 sütun kitabesi yer alıyor. Kapının solunda çeşme yer alıyor. Ancak çeşmenin kitabesinin olduğu yerde kitabe yerine tuğra yer alıyor. Araştırmalarımız sonucu tarihi yapı ve çeşmenin Hadım Hasan Paşa Medresesi ve Çeşmesi olduğunu öğreniyoruz. Binanın görünür her cephesinde STK tabelası bulunurken asli ismi ve medrese hakkında bilgi veren bir tabela olmaması büyük bir eksiklik. Medrese ile ilgili İslam Ansiklopedisindeki bilgileri okuduğumda ve fotoğraflara baktığımda medresenin geçmişte ciddi anlamda yangınlarda zarar görmüş olduğunu görüyoruz. STK ve ilgili kurumların işbirliği ile 2012 yılında restorasyon çalışmaları bitirilerek en azından var olan kısımları ayağa kaldırılmıştır. İlgili STK’nın sitesinden şu bilgilere ulaşıyoruz: “1597-98 yılında sadrazam olan Hadım Hasan Paşa tarafından yaptırılan medresenin; daha önce de 2. Mahmut tarafından 1826 yılında tamir ve onarımı yaptırılmıştır. Restorasyonu sürecinde ise tarihî dokusu korunarak; son derece hassas bir çalışma gerçekleştirilmiştir. Yapı strüktür olarak güçlendirilmiş; taş yüzeyler korunmuştur. Kısmî olarak ayakta durmaya çalışan üst kubbe örtüsünün çoğunlukla yok olmuş olan tuğla kubbeleri tamamlanmış; mevcut olanlar güçlendirilerek kurşun üst örtü uygulamaları tamamlanmıştır. Yapının belirgin özelliklerinden olan bacalarının güçlendirme ve konservasyonu yapılmıştır. Medrese, klâsik medrese mimarisinden epeyce farklı olduğu için, ilginç bir medresedir. Çünkü İstanbul’daki zeminden yükseltilmiş, nadir medreselerden biridir. Alt katında sebil, çeşme ve dükkânlar bulunuyorken; üst katında medrese öğrencilerinin kaldığı hücreler ve dershane bulunur.” (Kaynak: https://yenidunyavakfi.org/hasan-pasa-medresesi/ E.T.: 12.11.2022) (Ayrıntılı bilgi için İslam Ansiklopedisinin HADIM HASAN PAŞA KÜLLİYESİ maddesine bakılabilir. E.T.:12.11.2022). Medresenin çapraz karşısında Cağaloğlu Hamamını görüyoruz.

İLGİLİ WEB SİTELERİ
Hadım Hasan Paşa Medresesi Restorasyon Projesi (E.T.:12.11.2022)
Hadım Hasan Paşa Medresesi Restitüsyonu’na İlişkin Değerlendirmeler (E.T.:12.11.2022)