CEVRİ KALFA SIBYAN MEKTEBİ

Cevri Kalfa Mektebi Kitabesi (2 parça- her bir parça 4 satır -2 sütun) 1 Emr-i Hakdan sonra her kim hayrın eylerse murâd Hazret-i Mahmûd Hâna bende-i fermân ola 2 İşte Cevri Usta’ya dehr eylemişken gadr ü hayf Kim umardı rûhuna böyle eser bünyâd ola 3 Hiç eder mi hâk-i fâni cevher-i zâtın telef Ol ki gencûr-i harîm-i hüsrev-i devrân ola 4 Vakfın ilhâk eyledi evkâfına Hâkân-ı dîn Hak bu kim ihsân olursa böyle bî-pâyân ola 5 Can fedâ etmek yolunda maslahat mı bir kulun Hayrı hâtır-yâd-ı sultân-ı kerîmü’ş-şân ola 6 Olmayıp zâyi‘ bu hayr-ı a‘zamın yek rîzesi Her ruhâmı deng-i seng-i keffe-i mîzân ola 7 Kendi seyr-i bâğ-ı cennet eyledikçe mektebi Âşiyân-ı bülbül-âsâ mecma‘-ı tıflân ola 8 Yazdı İzzet harf-i cevher-dâr ile târîhini “Mektebiyle rûh-ı Cevri Usta’nın şâdân ola” H. 1235 / M. 1819-20 1 Allah’ın emrinden sonra her kim iyiliğini isterse Sultan Mahmut Han Hazretleri’nin fermanına bende olsun. 2 Zaman, Cevri Usta’ya kötülük etmiş ve acınacak hale sokmuşken ruhuna böyle bir eser inşa edileceğini kim umardı? 3 Zamanın padişahının hareminin hazinedarı olan kimsenin zatının cevherini fani toprak hiç telef eder mi? 4 İslam’ın padişahı, onun vakfını vakıfları içine kattı. Allah biliyor ya, ihsan olursa işte böyle hadsiz olsun. 5 Bir kulun eseri, cömertlikle şöhret bulmuş padişahın hatırında olsun, yolunda can feda etmek de iş midir? 6 Bu büyük hayır eserinin bir kırıntısı bile ziyan olmayıp her mermer parçası ahiret terazisinin kefesinin taşına denk olsun. 7 Kendi cennet bahçesini seyrettikçe yaptırdığı okul, bülbül yuvası gibi çocukların toplanma yeri olsun. 8 İzzet mücevher tarihini “Cevri Usta’nın ruhu mektebiyle şad olsun” diye yazdı. Kaynak: Fatih Belediyesi Kitabelerin Kitabı Fatih (E.T:8.10.2022)

Dr. Eminpaşa Sokağında bulunan Tarihi Sultan Ahmet Hamamını fotoğrafladıktan sonra Divanyolu Caddesine çıktık. Bir bina geçtikten sonra solumuzda birçoğumuzun önünden geçtiği halen Türk Edebiyatı Vakfı tarafından kullanılan Cevri Kalfa Sıbyan Mektebini  görüyoruz. Mekteb giriş kapısının üzerinde rozetin sağ ve solunda kitabe yer alıyor. Her iki kitabe 4 satır ve 2 sütundan oluşuyor. Hızlıca içeriye giriş yapıp yine hızlıca dışarı çıkıyoruz. İç kısımda yer alan bilgilendirme panolarında Türk Edebiyat Vakfı ve Cevriye Kalfa Sıbyan Mektebi hakkında bilgi verilmiş. Edebiyat vakfı 1978 yılında kurulmuş. Kurucuları arasında bir çok tanınmış, siyasetçi ve edebiyatçı yer alıyor. Halen çeşitli branşlarda seminer, kurs ve atölyeler ile hizmete devam ediyor. İç kısımda yanyana dizilmiş 6 adet musluğu olan çeşmeyi görüyoruz. Çeşmenin 3 satır, ilk iki satırı tek sütun, son satırı 2 sütünluk kısa bir kitabesi de bulunuyor. Kitabenin alt satırının tam ortasında 1305 tarihi dikkati çekiyor. Kitabenin latinize edilmiş hali verilmiş. Kitabeden anladığımız kadarıyla burası abdest almak için yaptırılmış. Yani abdesthane. Cevri Kalfa Sıbyan Mektebi hakkında da şu bilgiler panoda paylaşılmış. Yazının ilk satırını buraya alıyorum: “Cevrî Kalfa Osmanlı tarihinde önemli yeri olan bir saray kadınıdır. 1808’de Şehzade Mahmud, kendisini öldürmeye gelenlerin elinden birkaç taraftarının gayretiyle kaçırılırken Cevrî Kalfa da merdivenden çıkmaya çalışan cellâtların gözlerine kül serpmek suretiyle şehzadenin kurtulmasına yardımcı olmuştur. II. Mahmud padişah olduktan sonra kendisine yardımcı olan bu kadına çok saygı göstermiş ve onu hazinedarbaşı yapmıştır. Şükranının bir ifadesi olarak da H 1235 / 1819 -20 arasında bu mektebi onun ruhu için yaptırmıştır…” tabelada yazanlar İslam Ansiklopedisinde yer aldığından yazılanların tamamını almıyorum. Şu ayrıntıyı belirtelim ki sıbyan mektebleri arasında hacim bakımından en büyüğüdür ve mimarisi, plan düzeni ve bilhassa cephesi bakımından Batı’dan gelen sanat akımlarının izlerini taşır. (Ayrıntılı bilgi almak için İslam Ansiklopedisinin CEVRÎ KALFA MEKTEBİ maddesine bakılabilir E.T.:8.10.2022). Binanın giriş katında pastane benzeri satış ve oturup bir şeyler yiyip içilebilecek masa ve sandalyeler bulunuyor. Cevri Kalfa Mektebinin caddeye bakan cephesinde aynı isimli Cevri Kalfa Çeşmesi yer alıyor. Çeşme oldukça estetik görünüyor. Cevri Kalfa Mektebinin caddeye bakan cephesinde aynı isimli Cevri Kalfa Çeşmesi yer alıyor. Çeşme oldukça estetik görünüyor. Giriş kapısının üzerinde olduğu gibi ortasında rozet ve her iki yanında 4 satır, 2 sütun kitabesi yer almaktadır. Ancak sağ kısımdaki kitabenin ilk 3 satırı bulunmamaktadır. Kitabenin sol alt kısmında 1235 tarihi göze çarpıyor. Tarih kısmında bir mermer parçası her an düşecekmiş gibi durmaktadır. Çeşmenin musluğu bulunmamaktadır.