SEYYİD HASAN PAŞA SEBİL ve ÇEŞMESİ

SEYYİD HASAN PAŞA SEBİL ve ÇEŞMESİ

İnşa Tarihi: H. 1158 (M 1745-1746)

Banisi: Sadrazam Seyyid Hasan Paşa

Adres:

Yeniden Tamir / İnşa Tarihi:

Kitabesi (Osmanlıca Türkçesi):

Seyyid Hasan Paşa Sebili ve Çeşmesi Yapılış Tarihi: H. 1158 / M. 1745-1746 Sebilin Kitabesi; 1 Âb-rûy-ı şehriyârân-ı cihân Mahmûd Hân Cûy-ı cûd u lutfudur sîr-âb-sâz-ı kâinât 2 Ahd-i adlinde o şâhenşah-ı İskender-ferin Sû-be-sû âsâr ile oldu müzeyyen şeş-cihât 3 Sîyyemâ ol Hüsrev-i dehrin vezîr-i azâmı Hazret-i Seyyîd Hasan Paşa-yı memdûhu’l-sıfât 4 Ol Hidivv-i mekremet-cûya Hudâ tevfîk edip Etdi ihyâ nîce hayrât-ı hisân-ı bâkıyât 5 Yapdı ez-cümle bu dil-cû nev sebîl-i dil-keşi Kim zülâl-i cûdının evsâfıdır kand-i nebât 6 Selsebîl-i cennet-âsâ âb-ı Kevser-zâsının Nûş iden dil-teşne âb-ı Hızra etmez iltifât 7 Tarh-ı zîb-efzâsını seyr eyleyip evsâfta Cüst ü cû etdi velî çok şâir-i şîrîn-nikât 8 Lîk Ni’met nazm-ı rengîn-i letâfet-bahşile Böyle vasf etmek sana mahsûs mahz-ı vâridât 9 Sâhibü’l-hayrı hatâdan hıfz edip ikbâl ile Haşre dek âsâr-ı hayrâtı bula yâ Rabb sebât 10 Âbı geldikte dedim tebşîr edip târîhini Mâ Hasan Paşa sebîlinden gel iç âb-ı hayât Çeşmenin Kitabesi; Maâşallah Sâhibü’l-hayrât ve’l hasenât Sadrazam Es-seyyid Hasan Paşa) (Kaynak: https://kulturenvanteri.com/ E.T:14.4.2022) Seyyid Hasan Paşa Sebili ve Çeşmesi Sebilin Kitabesi 1 Cihan sultanlarının yüzü suyu Mahmut Han’ın cömertliğinin akarsuyu kâinatı suya kandırmaktadır. 2 O İskender kudretli şahlar şahının âdil devrinde her taraf yer yer güzel eserlerle doldu. 3 Hele o devrin padişahının veziriazamı, övülmüş sıfatlara sahip, cömert vezir Seyit Hasan Paşa Hazretleri’ne Allah yardım eyleyip pek çok güzel hayır eseri kalıntılarını ihya etdi. 4 Mesela bu gönül çekici güzel yeni sebili yapdırdı. 5 Cömertliğinin tatlı suyunun tadı ney şekeri gibidir. 6 Cennet ırmağı gibi olan Kevser suyundan içen susamışlar, hayat suyuna dönüp bakmazlar. 7 Güzel ve süslü binasını görünce çok hoş sözlü şair şiirler yazdı. 8 Fakat Nimet, içe doğan, letafet bahşeden güzel şiirinle böyle vasfetmek sana mahsustur. 9 Ey Rabbimiz, hayır sahibini ikbal ile hatalardan koru. 10 Hayır eserleri haşre dek ayakta kalsın. Suyu akınca müjde ile tarihini dedim:“ Hasan Paşa sebilinden gel, hayat suyu iç.” Kaynak: Fatih Belediyesi Kitabelerin Kitabı Fatih (E.T:14.4.2022)

Vezneciler Caddesinde polis merkezine kadar ilerledik. Tam polis merkezinin köşesinde küçük bir yeşil alan Ord. Prof. Dr Zeki Velidi Toğan Parkı ve medrese binasını gördüğümüzde sağa medresenin bulunduğu sokağa Kimyager Dervişpaşa Sokağına girdik. Sokağın diğer ucu kapalı. Sol tarafımızda Seyyid Hasan Paşa Medresesi yer alıyor: Medrese H. 1158 / M 1745-1746 yılında Sadrazam Seyyid Hasan Paşa tarafından inşa edilmiş olan külliye iki ayrı yapılar topluluğundan oluşmuştur. II. Beyazıt Hamamı’nın arkasında Veznecilerde yer alan medresenin meydana getirdiği grupta sıbyan mektebi, sebil, çeşme ve dükkânlar bulunmaktadır. Güneyde Ordu caddesinin üzerinde ise hanın oluşturduğu grupta iki çeşme, fırın ve dükkânlar yer almıştır. Külliye Mimarbaşı Mustafa Ağa tarafından inşa edilmiştir. Medrese binası sade ancak medreseye ait Seyyid Hasan Paşa Sebil ve Çeşmesi oldukça estetik bir yapıya sahip. Sebilinin her bir parçası 4 satır olan 5 parçadan ibaret kitabesi bulunuyor. Sebil giriş kapısının hemen üzerinde sarı çerçeveli, turkuaz zemin içerisine, tek satır, tek sütun, bir üstünde çatı kısmına yakın tek satır, 2 sütun kitabe yer almaktadır. Kitabelerde hadisi şeriflere yer verilmiş. (Kapı üstünde “Mü’minlerin güzel gördüğü bir şey, Allah katında da güzeldir.” hadisi şerifi. Hemen üzerinde bulunan iki hadisi şerif ise, “Sizin en hayırlınız Kur’ān’ı öğrenen ve öğretendir.” ve “Ameller ancak niyetlere göredir.“) Sebil giriş kapısının yanında sebilin parçası olan çeşmenin kitabesinde, üstte tek satır Maaşallah yazısı, altta, çeşmenin hemen üstünde ise 2 satırlık kitabe yer almaktadır. Çeşmenin diğer yanında Seyyid Hasan Paşa Medrese ana giriş kapısı üzerinde 6 satır 3 sütun kitabe yer almaktadır. Ayrıca kapının sağında ve solunda medresenin isminin yer aldığı tabela bulunuyor. Sağdaki küçük olan tabelada ek olarak Sadr-ı Esbak -eski sadrazam- ifadesi yer almaktadır. Seyyid Hasan Paşa Medresesi halen İstanbul Üniversitesine bağlı Türkiyat Enstitüsü olarak kullanılmaktadır. Medresenin Ordu Caddesine bakan duvarının sol üst köşesindeki kuş evi dikkatimi çekti. Oldukça süslü, yanlarında birer minaresi ile medeniyetimizin incelikli yönleri hakkında önemli ip uçları veriyor. Medrese bitiminde bir yüzü Ordu Caddesine bakan, tarihi hamam bulunmaktadır. Hamam, halen İstanbul Üniversitesi bünyesinde II. Bayezid Türk Hamam Kültürü Müzesi olarak kullanılmaktadır.