SOKULLU ŞEHİT MEHMET PAŞA CAMİİ

İnşa Tarihi:

Banisi:

Adres: ….Mahallesi

Yeniden Tamir / İnşa Tarihi:

Kitabesi (Osmanlıca Türkçesi):

Sokullu Mehmet Paşa Cami Avlu Girişi Kitabe 1 Hem-nâm-ı fahr-i âlem ya‘ni vezîr-i a‘zam Kim bahtı la-yezâlî ikbali sermedîdir 2 Küffâr-ı hâksârın yıkıp kenîsesini Bir ma‘bed eyledi kim şehrin ser-âmedidir 3 Beytü’l-ibâd oldu ol dâr-ı küfr ü zulmet Hakkâ bu mu‘cizât-ı kübrâ-yı Ahmedî’dir 4 Târîhi fikr ederken bu fethe hâtif-i gayb Dedi: “Bu câmi-i-dîn feth-i Muhammedî’dir” H. 979 / M. 1571-72 1 Âlemin övüncü olan Hz. Peygamber’in adaşı veziriazamın talihi yaver, ikbali daimidir. 2 Acziyet içindeki kâfirlerin kilisesini yıkıp şehrin gözdesi bir mabet inşa etti. 3 O küfür evinin ibadet yeri olması doğrusu Hz. Peygamber’in büyük mucizelerindendir. 4 Gaybın sesi bu açılışa tarih düşünürken “Bu dinin camisi Hz. Muhammet yolunun fethidir” dedi. Kaynak: Fatih Belediyesi Kitabelerin Kitabı Fatih E.T.:

Kadırga Limanı Caddesinde Sultan Ahmet yönünde ilerliyoruz. Sol tarafımızda bulunan Şehit Çeşmesi Sokağına giriyoruz. Sokak oldukça dar, yokuş yukarı çıkıyoruz. Uzaktan camiye ait yapılar gözükmeye başlıyor. Caminin önüne geldiğimizde bir çok fotoğraf çekiyoruz. Ancak onlardan bahsetmeden önce caminin bu cepheden giriş kapısının tam karşısında bulunan Tahsinbey sokağındaki çeşmeye benzettiğimiz yapı dikkatimi çekiyor. Yanına kadar yaklaşıyoruz. Araştırmalarımızda buranın Tahsinbey Çeşmesi olduğunu öğreniyoruz. Çeşmenin, çeşmeye ait hiçbir unsuru bulunmuyor. Çeşmenin üzerinde binalar yer alıyor. Sözün özü bu çeşme için acil restorasyon gerekiyor. Artık bugünkü gezimizdeki en önemli cami ve külliyemiz olan Sokullu Mehmet Paşa Külliyesindeyiz. Şehit çeşmesinden yokuş yukarı çıkarken sağımızda Külliyenin köşesinde tek yapı iki çeşme dikkati çekiyor. Çeşmelerin çatı üst alınlıkları güzel görünüyor. Çeşmeler dönemin mimari yapısına uygun. Bu döneme ait çeşmelerde ayna kısmı bulunmamaktadır. Kitabesi ve musluğu bulunmayan çeşmenin restorasyona ihtiyacı bulunmaktadır. Camiye bu cepheden merdivenle çıkılarak avlusu çıkılıyor. Avlu giriş kapısının üzerinde 3 satır 3 sütundan oluşan kitabesi yer alıyor. Kitabeden anlaşıldığına göre caminin bulunduğu yerde kilise bulunuyormuş cami kilise yıkılıp yerine yapılmış. Avlu giriş kapısının hemen üzerinde iki katlı bina gözüküyor. Merdivenle yukarı çıkıyoruz. Avluda şadırvan, hazire bulunuyor. Avludaki kubbeler kapatılarak Kur’an Kursu yapılmış. Cami açıktı. Caminin iç süslemesi, renk uyumu, camiler içerisinde bu camiyi sayılı bir konuma yükseltmiş. Mihrap ve mihrabın kubbeye kadar olan kısmı çini kaplı. Yanlarda bulunan alt pencerelerin üst kısmı çini kaplama ve motiflerle süslenmiş. Üst pencerelerde ise çiniye işlenmiş hüsn-i hat yazıları yer alıyor. Çiniler üzerindeki motifler gerçekten çok güzel. Hülasa bu cami özellikle gidilip görülmeye değer camilerimizden. Cami Mimar Sinan’ın eseridir. Camiyi II. Selim’in kızı Esmahan Hatun Sultan tarafından eşi sadrazam Şehit Mehmet Paşa adına 1571 yılında yaptırılmıştır. Caminin en önemli özelliklerinden birisi gerek cami içerisinde gerek avluda hüsn-i hat yazılarının çokça yer alması. Caminin avlusunda bulunan hazirenin penceresi üzerinde “Sokullu Camii Tekke ve Haziresi” yazan fotoblok tabelada öğrendiğimize göre külliye, cami, medrese, tekke, dükkanlar ve çeşmelerden meydana gelmektedir. Sokullu Mehmet Paşa’nın vakfiyesinde caminin eşi İsmihan Sultan’a hediye olarak yaptırıldığı belirtilmektedir. Tekke daha geç vakitte yaptırılmıştır. 1925 yılına kadar Halvetiye tarikatı hizmet vermiştir. Hazirede Mehmed Paşa ile İsmihan Sultan’ın oğlu İbrahim’in neslinden gelenler medfundur. Haziredeki bazı zatlar Şeyh Osman Hulusi (1845) Şeyh Hattat İbrahim (h.1201) gibi bir çok zat medfundur. Avluda çok sayıda fotoğraf çekiyoruz. Avlunun kapatılan kubbeleri sınıf haline getirilmiş ve sınıflara önde gelen Kurraların isimleri verilmiş. Örneğin bir sınıfın ismi Reisü’l Kurra Abdurrahman Gürses Hocaefendi Sınıfı ((R 1325 -1415 / M 1909 – 1999). Bir başka sınıfa Gönenli Mehmet Öğütçü Hoca Efendinin ismi verilmiş. Caminin bir diğer avlu kapısında Fatih Belediyesi tarafından hazırlanan bilgilendirici tabeladan cami hakkında daha ayrıntılı bilgiler ediniyoruz: “Üç padişaha sadrazamlık yapmış Sırp asıllı Sokullu Mehmed Paşa adına yapılan iki camiden birisidir. Sultanahmed Camii ile Küçük Ayasofya cami arasındaki camii eğimli arazi üzerinde tek kubbeli ve tek minareli olarak inşa edilmiştir. Camideki ses ve aydınlatma sistemi, Mimar Sinan’ın diğer eserlerinde olduğu gibi kusursuzdur. Caminin mihrap, minber ve kubbe bölümlerinde Hacer’ül – Esved parçaları gömülü olması da eserin dikkat çeken en önemli özelliklerindendir.” (SOKULLU MEHMED PAŞA KÜLLİYESİ hakkında  ayrıntılı bilgi için  Diyanet İslam  ansiklopedisine bakılabilir)