NALLI MESCİD (VİLAYET CAMİİ)

Valilik binasının hemen altında bitişiğinde, Marmaray Cağaloğlu girişinin yanında güzel bir mescid Nallı Mescid (Vilayet Camii). Vilayet Caminin önünde bulunan korkuluklara çıkarak Valiliğin yan cephesindeki kapının üzerinde bulunan kitabeyi daha yakından fotoğraflamaya çalışıyorum. Tam fotoğrafı çektim ki, caminin köşesinde bulunan güvenlik kulübesinden polisimiz demirlere çıkmanın yasak olduğunu söyledi haklı olarak. Kitabe diğer cephede olduğu gibi 3 satır, 6 sütundan oluşuyor. Nallı Mescid son yıllarda restore edilmiş oldukça güzel ve estetik görünümlü küçük bir mescid. Vilayet Binasına sırtını dönmüş bir çeşmesi ve şadırvanı bulunuyor. Ancak tuvalet bulunmamaktadır. Caminin avlusu bulunmuyor, direk caddeye açılıyor kapısı. Kapının üzerinde tek satır, 3 sütun hüsn-i hat yer alıyor. Kapının solunda duvardaki tabelada mescid hakkında şu bilgileri okuyoruz: “Fatih Sultan Mehmet dönemine ait olan cami, Bâbıâli Mescidi veya banisine nisbetle İmam Ali Mescidi diye anılırsa da bir zamanalar minare kürsüsünde bulunana nal şeklindeki izlerden dolayı halk arasında Nallı Mescid olarak tanınır. Hadîkatü’l-cevâmi‘de Akşemseddin’in akrabası İmam Ali tarafından yaptırıldığı kayıtlıdır. Minberini Hekimoğlu Ali Paşa’nın kardeşi Feyzullah Efendi koydurmuştur. Asıl yapı, üzeri bir kubbe ile örtülü kare planlı harimle son cemaat revakından ibaretken Sultan Abdülaziz devrindeki tâdilât sırasında harimin kuzey duvarına yakın bir parçasının duvarla kesilerek son cemaat yeri haline getirildiği anlaşılmaktadır. Yapıda kenarları 8,5 m., kalınlıkları yaklaşık 1 m. olan masif duvarlar bağlantıları Türk üçgenleriyle sağlanmış olan kubbeyi taşımaktadır. İnce uzun, gösterişsiz bir niş halindeki mihrabı iki yandan yivli sütunçelerle sınırlanmakta, mihrabın kavsarasında baklava dilimli mukarnas alçı süslemeler bulunmaktadır. Yine mukarnaslı çift sıralı bir bordürün üstünde rûmî ve palmetlerden meydana gelen süslemeli bir alınlık yer almaktadır. Ahşap olan minber ve vaaz kürsüsü bitkisel süslemeli olup üzerindeki motifler kabartma olarak altın yaldızla belirginleştirilmiştir. Minber külâhı ucu sivriltilmiş soğan kubbesiyle Doğu etkisi taşımaktadır. Hünkâr mahfiliyle olan bağlantıyı ahşap korkuluklu bir merdiven temin etmektedir. Nallı Mescid alt sırada dört büyük, mahfil hizasında sekiz ve kasnak üzerindeki dört küçük pencereden ışık alan, oldukça aydınlık bir yapıdır. Çok renkli revzenlerin bulunduğu orta sıradaki pencerelerin doğu duvarında mahfile yakın olanı ile kuzey duvarındaki iki pencere örülmüştür. Üç kapısından kuzey cephesindeki ana kapıya geometrik desenli geçmeleri olan ajurlu korkuluğa sahip bir merdivenle ulaşılır. Üzerindeki âyet levhasının hattı Kazasker Mustafa İzzet Efendi’ye, batı cephesindeki kapının yazısı Sâmi Efendi’ye aittir. Doğu cephesindeki pencereden bozma kapı ise hünkâr mahfiline açılır. Mescidin hâkim kalem işi süsleri bitkisel kompozisyonlar içermektedir. Kesme taştan inşa edilmiş olan yapının yine aynı malzemeden yapılan tek şerefeli minaresi, mescidin kuzeydoğu köşesine yakın ve cepheden taşkın olmasına rağmen kapısı yapının içindedir. Yüksek bir kürsü üzerinde yükselen bodur gövdesi bir bilezikle son bulduktan sonra sekiz sıra stalaktitli şerefe altı başlar. İnce sütunçelerin desteklediği İran tarzı bir sakīfenin örttüğü peteğin üstünde soğan şeklinde bir külâh bulunmaktadır. Minaresindeki bu görünüm, kubbe eteğindeki palmet kuşağıyla çatı saçağındaki stalaktitli bordürde de belirgindir. Bu detaylar yapıya XVIII. yüzyıl sonlarında ve XIX. yüzyıl başındaki tâdilâtlar sırasında ilâve edilmiştir. Minare şerefesine ise bu biçim 1866 tâdilâtında verilmiştir ki o dönemde inşa edilen birçok yapının minaresiyle benzerlik gösterir. Minarenin bu kısmı 1961 yılı sonu ve 1962 yılı başlarında tamir edilmiştir. Mescidin bânisi olan İmam Ali Efendi’nin şâhide taşı kitâbesiz mezarı mescidin yakınındaki Valilik Binasında Cevad Paşa Kütüphanesi’nin arka kısmında yer almaktadır. Kaynak: TDV İslam Ansiklopedisi” Caminin içerisi rengarenk. Kubbesi, mihrap ve minberi ve de pencere kenarlarındaki işleme ve renk uyumu ile güzel bir cami. Caminin iki cephesi valilik binası bahçesi içerisinde yer alıyor. Minaresi de yukarıda yazıldığı gibi farklı, estetik bir görünüm arzediyor.