MURAD PAŞA CAMİİ

Muratpaşa Caminin dıştan etrafını dört dönüyorum. Birçok açıdan fotoğraf çekiyorum. Avlu dışında Millet Caddesine bakan kısımda onarılmış güzel bir çeşme Muradpaşa Camii Çeşmesi bulunmaktadır. Avluya giriş kapısının önünde yer alan prizma tabelada camiye ait bilgiler verilmiş: “Murat Paşa Külliyesinin günümüzde mevcut tek yapısı bu camidir. Cami, medrese, imaret ve hamamdan oluşan külliyenin banisi Fatih dönemi ricalinden, Sadrazam Has Murad Paşa’dır. Yapı topluluğunun merkezini oluşturan cami 1471-1472’de tamamlanmıştır. Has Murad Paşa’nın vefatı üzerine inşaatı yarım kalan medrese, Sadrazam Mesih Paşa tarafından 1477-1478’de bitirilmiştir. Mimar Vasfi Egeli’nin denetiminde 1935’te onarım geçirmiştir.

Murad Paşa Camii, Osmanlı tabhaneli (zaviyeli) cami tipinin İstanbul’daki sayılı örneklerindendir. Yapı, mihrap ekseninde sıralanan, eşit büyüklükte, kare planlı ve kubbeli iki birimin meydana getirdiği harim ile bunun yanlarındaki ikişer tabhane biriminden ve kuzey (giriş) cephesi boyunca gelişen son cemaat yeri revağından oluşmaktadır. Harimde ve tabhane kanatlarında duvarlar, iki sıra tuğla ve bir sıra kesme küfeki taşından meydana gelen almaşık örgü ile inşa edilmiş, son cemaat yeri revağında kemerler iki renk taşla örülmüş, kemerler arasında kalan yüzeylerde kesme küfeki örgü tercih edilmiştir.

Minberin sadeliğine karşılık mihrap, mukarnaslı bir yaşmakla donatılmıştır. Kubbelerin göbeklerinde ve eteklerinde, ayrıca duvarların ve kemerlerin yüzeyinde, Fatih döneminden kalma kalem işleri bulunmaktadır.

Sivri kemerli geniş bir açıklıkla birbirine bağlanan tabhane mekanlarını örten kubbeler içeriden pandantiflere, dışarıdan sekizgen kasnaklara oturur. Kesme küfeki taşı ile örülmüş olan gövdesi ve mukarnas dolgulu şerefesi ile minare Fatih döneminden kalma olduğunu belli eder.”

Camiye girmeden önce caminin duvarındaki tabelasından ise şunları okuyoruz: “Fatih devri vezirlerinden ve Ni’me’l-ceyşten Has Murad Paşa tarafından H.876 / 1471 – 72’de yaptırılmıştır. Cami, medrese, imâret ve hamamdan müteşekkil külliyenin medresesi Murad Paşa’nın Otlukbeli seferi sırasında şehid olmasından sonra tamamlanmıştır. … Kaidesinde iki güneş saati bulunan minaresi, girişin sağındaki kanada bitişik durumdadır. Şadırvanı 17. yüzyılda Kara Davud paşa tarafından yaptırılmıştır.

Birçok köy, arazi, hamam, ticarethane vakfedilen ve cami dışında çok fazla vazifelisi bulunan külliye binaları, yangınlar, imar yıkımları ve ihmal yüzünden yok olmuştur. Bakımsız kalan cami 1946 yılında ihya edilerek ibadete açılmıştır. 1957’de cadde genişletme çalışmalarında yeniden sökülen Şirmend Çavuş Türbesi ve yıktırılan Oğlanlar Tekkesi’nin sebil, türbe, çeşme gurubu cami avlusuna taşınmıştır.”

Caminin avlusunda caminin iki tarafını çevreleyecek kadar bir çok kabir bulunuyor. Avluda ise iki mermer kabir kubbeli yapı altında bulunuyor. Cami duvarındaki mermer tabeladan okuduğumuza göre yanları açık bu türbe, Şirmerd Çavuş Türbesi. Kabirlerden birisi Şimerd Çavuş’a diğeri ise kızı Kamerşah Hatun’a aittir. Caminin avlusunda yer alan bu yapının / çeşmenin adı araştırdığım kadarıyla “Oğlanlar Tekkesi”. Tekke, Türbe, Sebil ve Çeşmeden oluşuyor. Araştırmalarımızda Sebilin adının Mehveş Hanım Sebili olarak ta anıldığı görülmüştür. Bu sebil Aksaray Murad Paşa Cami avlusundadır. Eski yerinden kaldırılıp buraya kurulurken kitabe taşları oldukça zarar görmüş, kırılıp kaybolmuştur.