KÖPRÜLÜ MEHMETPAŞA CAMİİ

-KÖPRÜLÜ KÜLLİYESİ
-KÖPRÜLÜ KÜTÜPHANESİ
-KÖPRÜLÜ MEHMEDPAŞA MEDRESESİ (STK)
-KÖPRÜLÜ MEHMETPAŞA CAMİİ, TÜRBE VE HAZİRESİ
-KÖPRÜLÜ MEHMETPAŞA ÇEŞMESİ

Türk Devletleri Teşkilatı binası solumuzda olduğu halde Piyer Loti Caddesinde, Divanyolu Caddesine doğru yürüyoruz. Bu Binanın hemen yanında bir cephesi Divanyolu Caddesine bakan 2 katlı, kubbeli Köprülü Kütüphanesi bulunuyor. Kütüphane geniş bir bahçe içerisinde, girişi Boyacı Ahmet Sokağından yapılıyor. Kütüphane kapalı idi. Uzaktan bahçe ve girişini biraz bakımsız gibi gördüm. Kütüphane Tabelasında 1661 tarihi yer alıyor. Tramvay yoluna tekrar çıkıyoruz. Bir bina geçtik ki solumuzda Köprülü Medresesi ve Köprülü Cami ile karşılaştık. Medrese ve cami hakkında bilgi edinmeden aklıma gelen husus bu yapının ilk olarak Köprülü Mehmedpaşa Külliyesi olarak yapıldığı, sonradan bazı sebeplerden dolayı bütünlüğün bozulduğudur. Kütüphane bu külliyenin -aradan sokak geçmeden ve ilgisiz bir bina olmadan- parçası olduğunu düşünüyorum. Köprülü Mehmedpaşa Medresesi halen bir STK tarafından kullanılıyor. Araştırmalarım tahminimin doğru çıktığını gösteriyor. İslam Ansiklopedisine göre, “külliye, IV. Mehmed devri sadrazamlarından Köprülü Mehmed Paşa tarafından 1072’de (1662) yaptırılmış, dershane-mescid (dârülkurrâ), medrese odaları (dârülhadis), dükkânlar, çeşme, türbe ve sebilden oluşmaktaydı. Türbenin etrafına zamanla eklenen mezarlarla bir de hazîre oluşmuştur. Külliye yapılarından sebil günümüze ulaşmamıştır. Divanyolu caddesinin genişletilmesi esnasında değişikliğe uğrayan külliyenin eski düzeni hakkında tek belge Köprülü Su Yolları Haritası’ndaki görünüştür…” (Ayrıntılı bilgi için DİB İslam Ansiklopedisinin KÖPRÜLÜ KÜLLİYESİ maddesine bakılabilir E.T.:4.9.2022) Medrese ile Cami arasında hazire ve üstü açık türbe yer alıyor. Türbe sekizgen planlı, pencere üstlerinde 2 satırlık kitabe bulunuyor. Kitabenin altında 1072 tarihi not düşülmüş. Türbede Köprülü Mehmed Paşa, Ayşe Hanım ve Fâzıl Ahmed Paşa medfundur. Köprülü Mehmetpaşa Camii kapısı direk caddeye açılıyor. Cami sekizgen formda. Fuad Paşa Camiine benziyor. Giriş kapısı yanında bulunan mermer tabelada yapılış tarihi olarak 1659 tarihi verilmiş. Giriş kapısı yanında iki sütun bulunuyor. Sütunlar estetik sivri bir kemerle birbirine bağlanmış güzel bir görünüm almış. Kapının üzerinde ayeti kerime yer alıyor. Cami küçük bir cami. İki kat penceresi bulunuyor. Alttakiler dikdörtgen, üstekiler kemerli bir yapıdadır. Her bir cephede 2 sıra pencere bulunuyor. Caminin Peykhane Sokağına bakan cephesinde camiye ait Köprülü Mehmetpaşa Çeşmesi bulunuyor. Medresenin bu sokaktan da girişi bulunuyor. Çeşmenin tek satırlık kitabesinde “Sâhibü’l hayrât Sadr-ı Esbak merhûm Köprülü” yazıyor. Çeşmede külliye gibi H 1072 tarihinde yaptırılmış. Çeşme, “klâsik tarzda mermerden yapılmıştır. Renkli taşlardan örülmüş sivri kemerinin içi ve köşelerindeki boşluklar kabartma motifler ve rozetler ile süslüdür. Çeşmeyi saran ince silmelerden başka iki yan kenarında burmalı ince birer sütun görülmektedir.” (Kaynak:http://www.suvakfi.org.tr/ E.T:4.9.2022) Musluğu bulunmayan çeşmenin ve medrese kapısının üzeri saçakla örtülmüştür.