KARAMANİ PİRİ MEHMET PAŞA CAMİİ

Haseki Külliyesi, Başcı Mahmud Cami bölgesinden tekrar geçerek Özbek Süleyman Efendi Sokaktan Millet Caddesine doğru ilerliyoruz. Sokak Millet Caddesine yaklaştıkça orta eğimli yokuş aşağı iniyorsunuz. Yokuşun bitiminde sokağın caddeyle kesiştiği noktada sağ köşede Molla Gürani Hazretlerinin Kabri, sol köşede ise Karamani Piri Mehmet Paşa Cami ve Haziresi yer alıyor. Caminin avlu duvarında kabirde yatanlar ile ilgili kitabe konmuş: “Fatih Sultan Mehmet, Beyazıt, Yavuz, Kanuni döneminde yaşamış halveti tarikatının ileri gelenlerinden bu tekkenin ilk şeyhi ve pir Mehmet paşanın amcası Cemalettin İshak Karamani Hicri 933” yazısını okuyoruz. Cami yol seviyesinin üstünde. İstinad duvarı ile etrafı çevrelenmiş. Cami girişi Millet Caddesi üzerinden ancak avlu kapısı kapalı olduğundan caminin avlusuna dahi çıkamıyoruz. Üstelik camiye ait bir kitabe de bulamadık. İleri de araştırmak üzere Molla Gürani Hazretlerinin kabrinin de bulunduğu tepeye doğru yöneliyoruz.

31 Ekim 2025. Ayın son günü ve son cuması. Cuma namazına Karamani Piri Mehmet Paşa Camii önünde buluyorum kendimi. Bugün bölgenin pazarı kuruluyor. Bu da ayrı bir yoğunluk oluşturmuş. Cami fevkani özellikte. Daha önceki gelişimde kapalı idi. Merdivenle camiye çıkarken önce Fatih Belediyesi tarafından hazırlanan tabela, sonrada Fatih Müftülüğü tarafından hazırlanan mermer tabelayı görüyoruz. Öncelikle mermer tabelada yazılanları biraz tekrar da olmuş olacak ancak tüm camilerdeki uygulamamızı burada da yerine getirelim: “Yavuz Sultan Selim ve Kanuni Sultan Süleyman’ın sadrazamı Karamanî Piri Mehmet Paşa tarafından H. 927 / 1520 tarihinde mürşidi ve dönemin ileri gelen alimlerinden Cemaleddin İshak Karamani’nin irşad faaliyetleri için tekke olarak yaptırılmıştır.

Piri Mehmed Paşa’nın Silivri’de bir külliyesi ve İstanbul’da yaptırdığı birçok eseri mevcuttur. Koruklu Tekkesi Camii olarak da bilinen eser bir çok yangın geçirmiş defalarca tamir edilmiştir. 1976 senesinde yeniden yaptırılmış ve hazireden arta kalan mezar taşları düzenlenmiştir.”

Fatih Belediyesine ait tabelada ise yukarıda yazılanlardan farklı olarak; “…. Piri Mehmed Paşa, Hz. Ebu Bekir (r.a) soyundan olup Davudi Kayseri veya Camalüddini Aksarayi Hazretleri’ne kadar ulaşır. Caminin karşısındaki hazirede Fatih’in hocası Molla Gürani Hazretleri (Şemseddin Ahmed Gürani ) medfundur. Tekke şeyhi Cemaleddini Karamani Sütlüce’den getirilerek mescidin yanındaki hazireye defnedilmiştir. ‘Remzi’ mahlasıyla tanınan Karamani Pîrî Mehmed Paşa, Hicri 940 Miladi 1533 tarihinde vefat etmiş olup kabri Silivri merkezde bulunan caminin avlusundadır. Aynı yerde kendi adına yapılmış olan Piri Mehmed Paşa Camii bulunmaktadır. Zamanla harap olan tekke 1976 yılında halk tarafından ihya edilip ibadete açılmıştır….”

Cuma namazından önce vaazı dinledik. Namazdan çıkarken geriye dönüp tek kare fotoğraf çekebildim cemaati çekmeme adına. Fotoğraf karesine girenleri ise sildim. Caminin hiçbir özelliği kalmamış. Düz tavan. Daha estetik olabilirdi. Cami mihrap yerine doğru daralıyor. Hülasa tarihi hiç bir niteliği kalmamış.

19 Ekim 2025 günü sayfayı güncellerken eklemelerde bulunuyoruz. İstanbul Valiliği tarafından hazırlanan dijital istanbul web sitesinde yazılanları aşağıda veriyoruz: “Cami, ilk inşa edildiğinde tekke-mescid olarak kullanılmıştır. 1660, 1693, 1718, 1782 ve 1908 yangınlarında büyük zarar görmüş ve her seferinde yeniden yapılmıştır. 1918 yangınında tamamen yanıp yok olmuştur. 1920’lerde yapımına başlanmış ancak 1925’te tekkelerin kapatılmasıyla yapımı durdurulmuştur. 1976 yılında halkın desteğiyle fevkani olarak ihya edilip ibadete açılmıştır. Ancak bina tevhidhane (bağımsız mescidleri olmayan tekkelerde ayinin icra edildiği, vakit namazlarının kılındığı mekâna verilen ad) olarak başlamış olduğundan mihrap duvarı kıble istikametinde değildir; bu nedenle de mihrap, sol köşeye yapılmıştır. … Bu caminin “Koruklu Tekkesi Mescidi” diye bilinmesi, zaviyeye şeyh olan Seyyid Mehmed Efendi ve kayınpederi Şeyh Mehmed Fahri Efendi’nin Koruklu Mahallesi halkından olmalarından kaynaklanmaktadır.

Kare planlı, iki katlı; duvarları kagir, çatısı kiremitli, minaresi ve kadınlar mahfili beton, minberi ve kürsüsü ahşaptır. Mihrabı, köşede konumlanmış olup Kütahya çinileriyle süslenmiştir. Duvarlar, yerden yarım metre kadar ahşap lambri ile kaplanmıştır. Sağ ve sol duvarlarda üçer, mihrap duvarında iki kare pencere bulunmaktadır. Her pencerenin üzerinde, üst tarafı oval birer pencere mevcuttur.

Giriş kapısının sağındaki müezzin mahallinden üst mahfile çıkış merdiveni vardır. Üst mahfil betondan yapılmıştır. Piri Mehmet Paşa Camii’nin sol tarafında yer alan minare, kesme taşla örülmüş olup şerefesi de taştan yapılmıştır...¹

Karamani Piri Mehmetpaşa Camii – Dijital İstanbul (E.T.:19.10.2025) ↩︎