KARABAŞ CAMİİ-Çukur Mescid

Mismarcı Çeşmesi’nin hemen üzerinde, yokuş yukarı uzanan sokak çeşmenin ismiyle aynı: Mismarcı Çeşmesi Sokağı. Bu sokağa girmeden, İncebel Sokak boyunca yürümeye devam ediyoruz. Dar sokak kıvrılarak ilerliyor. Sağda, dar bir patika yol görüyoruz. “Ben bir çırpı bakıp geleyim” diyerek patika yola giriyorum. Çıkmaz sokak tabelası taşıyan bu yolun ismi Cibali Setüstü Sokağı. Yıkık dökük, harabe yapılar ve tek katlı, onarılmayı bekleyen evler dikkat çekiyor. Biraz daha yüksekte olduğu için Haliç manzarası gözüküyor. Haliç’in karşı kıyısında devam eden inşaat ise gözümüzden kaçmıyor. “Çok uygunsuz olduğunu tekrar söylememe gerek yok herhalde. Ben yaptım oldu.”

Aşağı sokakta küçük bir cami objektifimize takılıyor. Patika yoldan çıkarak tekrar ana güzergahımıza giriyoruz. Biraz ileride, solumuzda az önce gördüğümüz camiyi bu kez daha yakından görüyoruz. Yeniden ayağa kaldırılmış bir cami, Karabaş Camii. Caminin İncebel sokaktan girişi yok. Ancak ikinci katı yol hizasında. Caminin yanındaki merdivenlerden aşağıya indiğimizde -Serhalife Aralığı- giriş kapısını fark ediyoruz. Cami kapalıydı. Merdivenlerden inmeye devam ederek Çukur Mescid Sokağına ulaşıyoruz. Karabaş Cami, halk arasında Çukur Mescid olarak da biliniyor. Bânisi Ali Efendi’dir. Cumhuriyetin ilk yıllarında kadro dışı bırakılarak yıkılmış; kaybolan camiler listesinde iken yeniden ihya edilmiştir.

Karabaş Cami ile bir bütünlük oluşturan, aynı isimli ve yeni onarılmış Karabaş Çeşmesini fotoğraflıyoruz. Çeşmenin musluğu yoktu; üst kısmında kitabe için yer ayrılmıştı. Geziyi kaleme alırken yaptığım araştırmada camiyle ilgili bir haber dikkatimi çekti. Haberde şöyle deniyor: “Tarihi Yarımada’ya günümüze sadece resmi kayıtlardan ismi ulaşan kayıp cami ve mescitlerden biri daha yeniden yapılacak. İstanbul Büyükşehir Belediyesi (İBB), Balat’ın “Çukur Mescit Sokağı’nın” başında bulunan küçük araziye Karabaş Mescidi’ni yeniden yapmak için ihale açtı. …. “Çukur”un çekimleri, mescidin yapılacağı bölgeye yakın sokaklarda yapılıyor. “Çukur” dizisi, Balat’ın tarihi mekânlarını kamuoyunun dikkatine sunuyor. Kayıp mescidin yapılacağı yer Yavuz Sultan Selim Mahallesi sınırları içinde yer alsa da, Balat denen semtte yer alıyor. Serhalife Sokağı üzerinde, Çukur Mescit Sokağı’nın tam karşısındaki arazide sadece bir duvar var. Çukur bir bölgede olduğu için Karabaş Mescidi’nin halk arasında Çukur Mescit olarak bilindiği varsayılıyor. Gazete Habertürk’ten Mehmet Demirkaya’nın haberine göre İBB Yapı İşleri Müdürlüğü, Haliç kıyısına yakın 200 metrekarelik 2265 ada 1-2 No’lu parsellere mescidi yeniden inşa ettirecek. İstanbul’un kayıp 167 cami ve mescitleri listesinde yer alan Karabaş Mescidi’nin ihyası için açılan, “Karabaş Mescidi Rekonstrüksiyon (Yeniden yapım) İnşaatı” ihalesi 12 Mart 2018 tarihinde yapılacak. İhaleyi üstlenecek olan firmanın, Karabaş Mescidi rekonstrüksiyon yapım işini yer teslimi yapıldıktan sonra 340 günde tamamlaması gerekiyor.” (Haber Türk web sitesi E.T.:19.2.2022)

Haberden de anladığımız gibi yeni ihya edilmiş bir camii. Oldukça dar ve bakımsız bir alanda, yer yer yeni onarılmış binaların arasında ilerliyoruz. Sol tarafımızda yüksek olmayan bir duvar Haliçe paralel uzanıyoruz. Şu an Haliç kenarındaki yola sıfır noktasındayız. Duvar boyunca ilerlemeye devam ediyoruz. Tek aracın bile zorla geçebileceği Çukur Çeşme Sokağını bitirdiğimizde, Haliçten başlayarak yokuş yukarı uzanan geniş bir caddeye, Miralay Nazım Bey Caddesi’ne çıkıyoruz. Sokağın bitiminde, hemen sağda, yüzü caddeye dönük bakımlı bir çeşme bizi karşılıyor: Ayakapı Çeşmesi.