HELVACIBAŞI İSKENDERAĞA CAMİİ

HELVACIBAŞI İSKENDERAĞA CAMİİ Helvacıbaşı Mescidi İskender Ağa Camii

İnşa Tarihi: 953 / 1546

Banisi: İskender Ağa

Adres: Küçük Ayasofya Mahallesi Şehit Mehmetpaşa Yokuşu No: 11 Su Terazisi Sokak No: 16 Fatih / İstanbul

HARİTADA GÖSTER (google.earth) HARİTADA GÖSTER (harita.istanbul)

Yeniden Tamir / İnşa Tarihi:

Kitabesi (Osmanlıca Türkçesi):

Helvacıbaşı İskenderağa Camii Kitabesi (3 satır – 2 sütun) 1 Bu makâm-ı tâati Helvacıbaşı eyledi Hamd ü tesbîh ü salât oluptur müntehâ 2 Yümn-i ikbâl ile buldı çün mahallinde vukû Şâd olub ‘ubbâd ü zühhâd ideler kesb-i safâ 3 Dedi bu şîrin hadis itmâmına târîhini “Mescid-i İskender oldu ehl-i dîne dil-güşâ” H. 953 / M. 1546-47 1 Hamd, tesbih ve namazın daima eda edildiği bu ibadet yerini Helvacıbaşı yaptı. 2 Uğur ve talihle yerinde vuku bulduğu için, ibadet ehli ve zâhidler mutlu olup safaya ererler. 3 Bu güzel işin tamamlanmasına şöyle tarih söyledi: “İskender mescidi, Müslümanlar için gönül açıcı bir yer oldu.” Kaynak: Fatih Belediyesi Kitabelerin Kitabı Fatih (E.T:12.6.2022)

Şehit Mehmetpaşa Yokuşu Sokağının tam köşesinde restorasyonu devam eden Helvacıbaşı İskenderağa Camiini görüyoruz. Kırmızı tuğladan minaresi, yine kırmızı kiremitli çatısı ile Sokullu Camii ile güzel bir kombinasyon oluşturuyorlar. Cami hakkında araştırmamızı sonrasına bırakarak sokağın bitiminde sağa Su Terazisi Sokağına dönüyoruz. Cami, Kanuni Döneminde sarayın helvacıbaşı olan İskender Ağa tarafından 953 tarihinde (1546) yaptırılmıştır. Helvacıbaşı Mescidinin yapımından 25 yıl sonra Sokullu Külliyesi inşa edilmiştir. Mescidin 3 satır, 2 sütunluk kitabesi bulunuyor. Helvacıbaşı Camii Külliyenin bir parçası gibi gözüküyor. Eski fotoğraflarda caminin çatısından eser kalmadığı, sadece duvarlarının kaldığı ve minaresinin ise şerefiye kısmından itibaren üst bölümünün yıkıldığı gözüküyor. Caminin restore edilmesinde emeği geçen özel ve kamu kuruluşları teşekkürü bir kez daha güçlü bir şekilde hak ediyor.

Bu sayfayı gözden geçirirken İstanbul Valiliği tarafından hazırlanan https://dijitalistanbul.org adresinde yazılanları aşağıda alıntılıyorum: ” Caminin kuzey köşesinde bulunan minaresi, 1765 depreminde yıkılmış ve 18. yüzyıl barok üslubuna göre kısmen tamir ettirilmiştir. 1927 yılında kadro dışı bırakılarak yıkıma terk edilen cami, uzun yıllar harap durumda kalmıştır. 2018 yılına gelene dek yıkık minare ve duvar kalıntıları şeklindeydi. 2018 yılı itibariyle Vakıflar Genel Müdürlüğü tarafından ihya çalışmaları başlatılmış ve yeniden inşa edilmiştir. Yapı kare planlı olmakla birlikte, vaaz kürsüsü ve minberi ahşaptan yapılmıştır. Yapı kare planlı olmakla birlikte, vaaz kürsüsü ve minberi ahşaptan yapılmıştır. Minaresi de kırmızı tuğladan yapılmıştır.”¹

KAYNAKLAR

http://dspace.yildiz.edu.tr/xmlui/handle/1/10887

1. Helvacıbaşı İskenderağa Camii – Dijital İstanbul (E.T.:6.10.2025) ↩︎