FATMA SULTAN CAMİİ

8 Haziran 2025 Pazar. Kurban Bayramının 3.günü. Bab-ı Ali bölgesinden geçerken, Kaybolmuş bir caminin Valilik tarafından ihya edildiğini gördük. Yakın zamanda ibadete açılır. Cami etrafındaki bilgilendirme panolarından cami ve tekke hakkında şunları okuyoruz: “1998 tarihli İlim ve Sanat dergisindeki makalesinde Baha Tanman’ın belirttiğine göre 19.yüzyıl ortasına gelindiğinde cami yarı metruk ve harap durumda olup yalnızca öğle ve ikindi namazları için ibadete açık, diğer vakitlerde kapalı tutulmaktaydı. Gümüşhanevi Tekkesi, Osmanlı Döneminde, tasavvufi hayatın zenginliği ile İslam dünyasının diğer kültür şehirlerini gölgede bırakan İstanbul’da geçen yüzyılın ortalarından, tekkelerin kapatıldığı tarihe kadar Nakşibendiyye tarikatının Halidiyye koluna bağlı olarak faaliyetini sürdüren önemli tarikat kuruluşlarındandır.

Müritlerin, zamanla çoğalması ve bu mekanın ihtiyaca cevap vermemeye başlaması üzerine “neşr-i tarik” için Fatma Sultan Camii uygun görülmüştür. 1859 yılında Ahmed Ziyaeddin Gümüşhanevi hazretleri tarafından meşihat konulması suretiyle, cami Gümüşhanevi Tekkesi olarak tesis edilmiştir. Kendisinin halifelerinden Kastamonulu Şeyh Hasan Hilmi Efendi gönüllü olarak caminin müezzinliğine talip olmuş; hazretlerin gayretiyle cami, beş vakit ibadete açık hale gelmiştir.

Fatma Sultan Camii tekkeye dönüştürüldükten sonra da asli kullanımını sürdürmüş, ancak bundan böyle dervişlerin “hatm-i hacegân” (sessiz zikir usulü) icra ettikleri tevhidahane görevini üstlenerek camii-tevhidhane kimliğine bürünmüştür. Cami-tevhidhanenin batı yönüne 1875’te harem ve selamlık bölümlerinin eklenmesi sonucunda Gümüşhane Tekkesi, bir tarikat kuruluşunun gerektirdiği mimari programa kavuşmuştur.”