ARPACILAR CAMİİ

ARPACILAR CAMİİ -Şeyh Mehmed Geylani Mescidi -Bursa Mescidi

İnşa Tarihi: Fatih Devri

Banisi: Şeyh Mehmet Geylani Ali Geylani Hazretleri

Adres: Hobyar Mahallesi Arpacılar Caddesi

Yeniden Tamir / İnşa Tarihi: 1830 – Sultan II. Mahmud

Kitabesi (Osmanlı Türkçesi):

Arpacılar Cami Kitabesi (5 satır-4 sütun) 1 Gâzî şehinşâh-ı cihân Dârâ-haşem Mahmûd Han Fermân-ı hükmü her zamân mahz-ı kerâmetdir hemân 2 Lutf ü inâyet mâyesi cûd ü himem sermâyesi Ol nûr-ı mahzın sâyesi cism-i cihâna oldu cân 3 Âsâr-ı hayr âmâlidir bezl-i nukûd a‘mâlidir İhsân ü şefkat hâlidir ol şehriyârın ân-be-ân 4 İşte bu medfûn iki zât şeyheyn-i kerrûbî-sıfât Fâtih ile etmişler sebât tutup bu mevzi‘de mekân 5 Bir ma‘bed etmişler binâ vakt ile gelmiş inhinâ Keşf edip ol zıll-i Hudâ tecdîde emr etti hemân 6 Ol câmi‘-i hikmet müdâm vermektedir dehre nizâm Tanzîm-i devlettir merâm bâ-avn-i Rabbi’l-müsteân 7 Ez-cümle dâim himmeti göster ki bulsun minneti İzz ü refah ü gayreti devrinde ol kutb-ı zamân 8 Böyle şehinşâhı Hudâ çünki etti bize atâ Kadrin bilip eyle duâ sıdk ile rûzân ü şebân 9 Durdukça nüh-tâk u zemîn lutf ile Rabbü’l-âlemîn Kılsın hatâlardan emîn Râsih budur vird-i zebân 10 Târîh-i bâlâ câmii seyr et hem a‘lâ câmii “Yaptı bu vâlâ câmii emr eyleyip Mahmûd Hân” H. 1246 / M. 1830-31 Arpacılar Cami Kitabesi 1 Cihanın şahlar şahı Dârâ maiyetli Mahmut Han’ın hüküm fermanı her zaman kerametin ta kendisidir. 2 Aslı cömertlik ve yardım, sermayesi eli açıklık ve çalışkanlık olan o nur kaynağının gölgesi cihana can oldu. 3 O padişahın emeli hayır eserleri yaptırmaktır. İşi gücü bu yolda para harcamaktır. 4 İyilik ve şefkat onun her zamanki halidir. İşte burada gömülü melek sıfatlı iki şeyh, Fatih Sultan Mehmet’in yanında yer almışlar ve burada mekân tutmuşlardı. 5 Bir mabet yaptırmışlardı, fakat zaman içinde tamire ihtiyaç duydu. Allah’ın gölgesi olan padişah burayı keşfedip derhal tamirini emretti. 6 O padişah, Allah’ın yardımıyla hikmetlerin kendisinde toplandığı, meramı devleti tanzim etmek olandır ve daima dünyaya nizam vermektedir. 7 Kısacası daima gayretle çalış ki zamanın kutbu izzeti, refahı, gayreti ve minneti onun devrinde bulsun. 8 Allah, bize böyle şahlar şahını ihsan ettiği için değerini bilip gündüzlerde ve gecelerde sıdk ile dua eyle. 9 Ey âlemlerin Rabbi, dokuz kat felekler ve yer durdukça hatalardan emin etsin, Rasih’in sürekli ettiği dua budur. 10 Yüce tarihli camii, bu gösterişli camiyi seyret. “Bu büyük camii Mahmut Han emredip yaptırdı.” (Kaynak: Kitabelerin Kitabı Fatih E.T: 26.11.2022)

Hidayet Cami avlusuna girdiğimiz kapının tam karşısındaki diğer kapıdan Arpacılar Caddesinin sahile doğru kıvrıldığı noktadan çıkıyoruz. Sola dönerek Arpacılar Caddesinde yürümeğe başlıyoruz. Sağımızda caddenin başında Arpacılar Cami ve Şeyh Mehmet ve Ali Geylani tabelası görerek içeri giriyoruz. Cami büyük ihtimal bir tekke binasından dönüşmüş. Dıştan 2 katlı, minaresiz, sanki iş merkezleri içerisinde bulunan mescidler gibi düşünürken tabelasından işin hakikatini öğreniyoruz. Avlu giriş kapısının sağında bulunan tabelada ise cami hakkında bilgilere ulaşmak mümkün: “Şeyh Mehmed Geylani Mescidi ve Bursa Mescidi olarak da bilinen cami, İstanbul’un fethine katılan Şeyh Mehmet Geylani ve Ali Geylani Hazretleri tarafından fethin ilk yıllarında yaptırılmıştır. Cami, Fatih Sultan Mehmed’in Şeyh Mehmed Geylani Hazretlerine mülk olarak verdiği alan içine inşa edilmiştir. Zamanla harap olan cami, 1830 yılında ilk inşa halinden eser kalmayacak şekilde Sultan II. Mahmud tarafından yeniden yaptırılmıştır. Klasik camilerden çok farklı olarak köşkü andıran bir mimarisi vardır. Yüksek pencereleri bulunan caminin minaresi yoktur. Alt katındaki geniş pencereli bölümde ilk baniler Şeyh Mehmed Geylani ve Ali Geylani hazretlerinin kabirleri bulunmaktadır. Cami cemaati tarafından sonraki yıllarda çeşitli tamiratlar yaptırılmıştır.” Avlu kapısının üzerinde koyu yeşil bir zemin üzerinde 6 satır, 4 sütun talik hatla yazılmış kitabe yer alıyor. Şair Rasih’in metni, Yeserizade Mustafa İzzet Efendi tarafından talik hatla yazılmış. Cami avlusu olarak adlandırabileceğimiz kapıdan girdiğimizde sağda camekanlı, duvarları çinilerle kaplı bölümde iki sandukada fethin manevi sultanları, bahçekapı kumandanları medfundur. Birkaç basmak merdivenle camiye çıkılıyor. Cami tavanı krem renkli ahşap, pencereleri ise konut pencerelerine benziyor. Duvarda bol miktarda çerçeveli hüsn-i hat örnekleri görülüyor.