Tarihi Çemberlitaş Hamamı (Valide Sultan Hamamı) Kitabesi (3 satır-2 sütun) “Eğer cünüb iseniz bütün vücudunuzu yıkayın” Maide suresi – 6. Ayetten bir bölüm 1 Bi-hamdillâh bugün Sultân Murad devr-i sâlisde Bu hammâm-ı safâ-fer aceb cây-ı latîf oldu 2 Cihan durdukça eyler nâmını merhûmenin ihyâ Havâsı hoş binâsı dil-keş önü nazîf oldu 3 Görüp itmâmını Sâ’î-i dâʽî dedi târîhin “Yapıldı Vâlide Sultan Hammâmı şerîf oldu” H. 992 / M. 1584-85 Allah’a hamdolsun ki Sultan 3. Murat devrinde bu safa veren hamam ne de güzel bir yer oldu. Dünya durdukça merhumenin adını yaşatır. Havası hoş, binası güzel, önü temiz oldu. Duacısı Sâî, tamamlandığını görünce tarihini “Valide Sultan Hamamı yapıldı, pek güzel ve temiz oldu” diye söyledi. Kaynak: Fatih Belediyesi Kitabelerin Kitabı Fatih (E.T:13.9.2022)

Vezir Hanını bu kez soluma alarak tramvay yönünde ilerliyoruz. Vezirhanı Caddesi başlangıcında Tarihi Çemberlitaş Hamamını görüyoruz. Hamama -zamanla yol seviyesinin altında kaldığı için- 3-5 basamak inerek giriş yapılıyor. Hamam kapısının üzerindeki kemerde en üstte içi boş dikdörtgen, altında 3 satır, 2 sütun bir kitabe yer alıyor. Kitabenin alt kısmında 992 tarihi yer alıyor. Merdivenlerin sağ yanındaki duvarda mermer bir tabelada latinize Türkçe olarak haham hakkında bilgi verilmiş. “Hamam, Valide Sultan Hamamı olarak ta biliniyor. Valide Sultan (Nurbanu) , Sultan II. Selim’in eşi, III. Murat’ın annesidir. 1584 yılında Mimar Sinan’ın planı üzerine inşa edilmiştir.” Hamam hala işlevsel. Araştırdıkça hamamın Divanyolu Caddesi cephesinin yol sebebi ile tıraşlandığını öğreniyoruz. Gerçekten de binayı cadde üzerinden fotoğraflarken ayrı bir yapı zannetmiştim. Tıraşlama işi, XIX. yüzyılın ikinci yarısında Sultan Abdülaziz’in isteğiyle Islâhât-ı Turuk Komisyonu’nun kararıyla yapılmış. Yapı da dikkatimi çeken ve fotoğraf karesine de yansıyan, kubbelerin üzerindeki kule benzeri estetik bir oluşum, aşağıdan bakıldığında ne olduğunu tam olarak anlayamıyorum, sanki kilise çanı gibi duruyor. Ancak araştırdığımızda yapının soyunma yeri kubbelerinin tepelerindeki aydınlık feneri olduğunu anlıyoruz. Evvelce her iki kubbede de mevcutmuş. Bugün yalnız kadınlar kısmındaki durmaktadır. Sekiz ince sütuna dayanan kemerlerin taşıdığı bir kubbecikle örtülü olan aydınlık feneri zarif biçimde bezenmiştir. Yapının etrafı oldukça fazla sayıda dükkanla kapatılmış. Eskiden berimi böyle idi Sonrasında mı bilmiyorum. (Ayrıntılı bilgi almak için İslam Ansiklopedisinin ÇEMBERLİTAŞ HAMAMI maddesine bakılabilir E.T.:13.9.2022).