GÜLHANE PARKI: TARİH VE DOĞA İÇİNDE BİR GEZİNTİ
İstanbul’un en eski parklarından Gülhane, Topkapı Sarayı’nın dış bahçesi olarak Osmanlı döneminde içinde korular ve gül bahçeleriyle kullanılıyordu. 3 Kasım 1839’da Tanzimat Fermanı burada okunmuş, 1912’de dönemin şehremini Cemil Topuzlu tarafından düzenlenerek halka açılmıştır. Yüzyıllık çınarları, köşkleri ve çeşmeleriyle park, bugün de şehrin yaşayan tarihini gözler önüne seriyor.
Gülhane parkına Soğukçeşme Kapısı’ndan giriyoruz. Girişte iki kemerin arasında Sultan I. Ahmet Çeşmesi ve iç cephede iki duvar çeşmesi karşılıyor. Kapı yakınında sol köşede yer alan Alay Köşkü ise padişahların alayları izlediği yapı olarak biliniyor; bugün Ahmet Hamdi Tanpınar Edebiyat Müze Kütüphanesi olarak kullanılıyor.
Park, yüzyıllık çınar ağaçları ile bakımlı güzel bir park. Parkın sol tarafında surların dibinde iki katlı yapılar uzanıyor. İlk yapı, Prof. Dr. Fuat Sezgin ve Dr. Ursula Sezgin Bilimler Tarihi Kütüphanesi. Gülhane Kandil Cafe Beltur’dan sonra İslam Bilim ve Teknoloji Tarihi Müzesi karşımıza çıkıyor. Prof. Dr. Fuat Sezgin hocamızın yılların birikimini taşıyarak, büyük emekler verdiği bu müze Kültür ve Turizm Bakanlığına bağlı olarak ziyaretçilerini ağırlıyor. Müzenin önünde açık alanda, 9. yüzyılda Abbasiler devrinde yapılan haritanın yerküre maketi yer alıyor. Bu yerküresi Abbasi Halifesi el-Me’mun’un 9. yüzyılın ilk çeyreğinde büyük bir gurup bilgine yaptırdığı haritayı taşıyor. Müzenin yanında Prof. Dr. Fuat Sezgin İslam Bilim Tarihi Araştırmaları Vakfı yer alıyor.
Fuat Sezgin hocamızla kendisi Almanya’da iken telefonla bir kez görüşme imkanım oldu. Belediyemizden ilgili üniversite ve de dahili numarasını çevirdiğimizde / ya da bağladıklarında karşımızda hocamızın sesini duyunca şaşırdık. Belediyemizin yeni hizmete geçirdiği Bilim Merkezine rızaları olursa ismini vermek istediğimizi, ilettik. Hocamız, teklifimizi, hiç düşünmeden kabul ettiği gibi, “sizlere farklı alet ve araç desteğinde de bulunurum” diyerek bu alanda yapılacak her türlü girişime açık olduğunu hissettirmişti. Hocamız onca kariyerine ve sadece sesini duymama rağmen mütevaziliği açıkça anlaşılıyordu. Rabbim mekanını cennet eylesin. Sayılarını artırsın.
Parkın yamacında yer alan Roma dönemine ait Gülhane Sarnıcı turizme kazandırılmayı bekliyor. Sarnıç tek katlı, içeriye merdivenle inilen, kemerli sütunların olduğu bir yapı. Sütunların orta kısmında büyük ihtimal ışıklandırma için unsurlar eklenmiş. Zeminde su var mı yok mu belli olmuyor. Sarnıç girişinde sırtını duvara yaslamış, ince uzun estetik bir çeşme yer alıyor, Gülhane Parkı Çeşmesi.
Arkeoloji Müzesi ve Topkapı Surlarının Gülhane bakan yamaçlarında gezmeye devam ediyoruz. Bir köşesinde Kaplumbağa Terbiyecisi tablosu, Osman Hamdi Bey’in portresi ve hayatının anlatıldığı pano, diğer kenarda ise çini işlemeli sembolik bir kapının yer aldığı üçgen şeklinde bir sanat duvarı oluşturulmuş. Panoların arkasında Arkeoloji Müzesinin parçası olarak renkli çinileriyle dikkat çeken Çinili Köşk bulunuyor.
Sarayburnu yönünde ilerlediğimizde Roma döneminden günümüze ulaşan Gotlar Sütunu yükseliyor. Yüksekliği 18,5 metredir. Gotlar sütunun tam karşısında Topkapı Sarayının parka açılan güzel bir kapısı Gülhane Kapısı bulunuyor. Gülhane kapısını ve Gotlar Sütunu fotoğrafladıktan sonra yokuş aşağı parkın çıkışına doğru ilerliyoruz. Gotlar Sütunun altında etrafı çevrelenmiş, harabeler gözümüze takılıyor. Araştırdığımızda harabelerin, Hagios Paulos Yetimhanesi Kalıntıları olduğunu öğreniyoruz.
Nihayet gezimizin sonuna geliyoruz. Gülhane Parkı Sarayburnu Kapısından sahil yoluna çıkıyoruz. Bugün hem tarih hem de doğa içinde güzel bir yolculuk yaptık Gülhane Parkında. İstanbul’un kalbinde, geçmişle bugünü buluşturan bu park, İstanbullular ve turistler için vazgeçilmez bir durak olmayı sürdürüyor.
| –GÜLHANE PARKI —SOĞUKÇEŞME KAPISI –—I. AHMET ÇEŞMESİ / HAMİDİYE ÇEŞMESİ (Dış) —SOĞUKÇEŞME KAPISI ÇEŞMELER (İç 2 adet) —ALAY KÖŞKÜ (Ahmet Hamdi Tanpınar Edebiyat Müze Kütüphanesi) —İSİMSİZ ÇEŞME, ALAY KÖŞKÜ SOĞUKÇEŞME KARAKOL ÖNÜ ?, —PROF.DR FUAT SEZGİN DR. URSULA SEZGİN BİLİMLER TARİHİ KÜTÜPHANESİ —İSLAM BİLİM VE TEKNOLOJİ TARİHİ MÜZESİ —BELTUR KANDİL KAFE —PROF.DR FUAT SEZGİN İSLAM BİLİM TARİHİ ARAŞTIRMALARI VAKFI —KAFE —GÜLHANE KORU ŞEFLİĞİ —–GÜLHANE PARKI SARNICI —GÜLHANE PARKI ÇEŞMESİ –SANAT DUVARI – OSMAN HAMDİ BEY —ÇİNİLİ KÖŞK —GOTLAR SÜTUNU —GÜLHANE KAPISI (Topkapı Sarayı) —HAGİOS PAULOS YETİMHANESİ KALINTILARI —SALKIM SÖĞÜT ÇEŞMESİ —ZEYNEP SULTAN ÇEŞMESİ |
