NURUOSMANİYENİN GÖLGESİNDE KALAN CAMİİ:MAHMUDPAŞA
Güzelce Mahmudpaşa Çeşmesinin dört bir cephesini fotoğrafladıktan sonra bugünün en güzide camilerinden Mahmudpaşa Camiine ulaşıyoruz. Caminin yanında bulunan Nuruosmaniye Camii çokça bilinirken Mahmudpaşa Cami daha az bilinmektedir. Çeşmenin ön cephesine açılan koridordan cami avlusuna giriyoruz. Cami avlu kapısının üzerinde 1244 tarihli bir tuğra yer almaktadır. Mahmutpaşa Cami 1464 yılında yapımı bitirilen Fatih Sultan Mehmed Han’ın Sadrazamı Mahmud Paşa tarafından yaptırılmış, külliyenin bir parçası olarak. Cami fetihten sonra yapılan ilk büyük camilerden. Avluda, cami giriş kapısının karşısında şadırvan yer almaktadır. Cami, Nuruosmaniye ile komşu. Bazen fotoğraf karesinde birlikte yer alabiliyorlar. Caminin cami ile uyumlu tek bir minaresi bulunuyor. Son cemaat yeri yüksek sütunlar ve 5 küçük kubbe ile örtülmüş. Cami girişi sağ ve solunda ve de kapısı üzerinde tamir kitabeleri yer alıyor. Sağda ve solda yer alan kitabeler 8 satır, tek sütun olarak alt altta sıralanmış (Dipnotta tamir kitabesine ulaşabilirsiniz). Kapı üzerinde ise 2 satırlık, oldukça estetik duran Arapça inşa kitabesinde ise “Burası eşi ve benzeri olmayan hayır yurdudur. Güzel bir talihle vakitlerin en güzelinde tamamlanmıştır. Hayır sahibi tarih koymak için “Allah, Makam-ı Mahmud’a ulaşmamızı kolaylaştırsın” cümlesini seçmiştir. H. 868 / M. 1463-64” Tabeladan caminin tarihçesi hakkında yazılanları okumaya başlıyoruz: “… Cami Mahmud Paşa Külliyesinin parçasıdır. Külliyenin yapımına 1460’lı yılların başında başlanmış ve 1464 yılında bitirilmiş. Külliyenin diğer parçalarını oluşturan medrese, han, çifte hamam, türbe, imaret, sıbyan mektebi, ve mahkemeden günümüze cami, türbe, han hamamın erkekler kısmı ve medresenin bir bölümü ulaşmıştır. 17. ve 18. yüzyıllarda büyük zarar gören cami III. Osman tarafından yenilenmiştir. 1827 yangınından sonra II. Mahmud tarafından 1828’de tamir ettirilmiş ve hünkar mahfili ilave edilmiştir. Caminin avlusundaki çeşme ve sebil ise Darüssaade Ağası Mustafa Ağa tarafından yaptırılmıştır. Caminin arkasında Mahmud Paşa’nın türbesi bulunuyor. Sekizgen planlı türbenin içi oldukça sadedir. Türbenin ortasında mermer bir kaidenin üstünde Mahmud Paşa’nın sandukası, kapı tarafında ise oğlunun sandukası yer alır. Cami ile türbe arasında bulunan hazirede ise saray mensupları ile yüksek dereceli din ve devlet büyüklerinin kabirleri bulunur.” Avlu da bulunan Mahmudpaşa Türbesi restorasyonda olduğundan göremedik. Avlu dışından Vezirhanı Caddesinden türbeyi dıştan fotoğraflıyoruz. Tek kubbesi, sekizgen yapısı ve çinileriyle estetik ve diğer örneklerinden farklı gözüküyor. Türbenin caddeye açılan avlu kapısı üzerinde tek satır 2 sütun kitabe yer alıyor (Mücevher söyledim târîh-i taʻmîrini edip îcâb / “Münevver türbe-i Mahmûd Paşa oldu zînet-yâb” H. 1243 / M. 1827-28 — Lüzumu üzerine tamir tarihini mücevher tarihle “Nurlu Mahmut Paşa Türbesi pek süslü ve güzel oldu” diye söyledim). (Camiye ait fotoğrafları görmek ve kitabeleri okumak için bakınız!)
